W kontekście podanej problematyki na uwagę zasługują regulacje FinPubU, szczególnie art. 212 ust. 2 pkt 1.

W przepisie tym postanowiono, że w uchwale budżetowej organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego może upoważnić zarząd do:

zaciągania kredytów i pożyczek oraz emitowania papierów wartościowych, o których mowa w art. 89 ust. 1 i art. 90. Z kolei, w art. 89 ust. 1 FinPubU postanowiono, że jednostki samorządu terytorialnego mogą zaciągać kredyty i pożyczki oraz emitować papiery wartościowe na:

1) pokrycie występującego w ciągu roku przejściowego deficytu budżetu jednostki samorządu terytorialnego;

2) finansowanie planowanego deficytu budżetu jednostki samorządu terytorialnego;

3) spłatę wcześniej zaciągniętych zobowiązań z tytułu emisji papierów wartościowych oraz zaciągniętych pożyczek i kredytów;

4) wyprzedzające finansowanie działań finansowanych ze środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej.

W ust. 2 postanowiono z kolei, że zaciągnięte kredyty i pożyczki oraz wyemitowane papiery wartościowe, z przeznaczeniem na cel, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, podlegają spłacie lub wykupowi w tym samym roku, w którym zostały zaciągnięte lub wyemitowane.

Na szczególną uwagę zasługuje zaś stanowisko zawarte w wystąpieniu pokontrolnym RIO w Bydgoszczy z 29.4.2022 r. (znak RIO-KF-4104-1/2022; opublikowane 10.5.2022 r. na stronie internetowej ww. izby: http://bip.bydgoszcz.rio.gov.pl/?p=document&action=save&id=19756&bar_id=19277). W stanie faktycznym kontroli ustalono, że doszło do: zaciągnięcia w 2021 r. (…) zobowiązania z przekroczeniem zakresu upoważnienia określonego w uchwale budżetowej na rok 2021 poprzez zawarcie umowy z 29.1.2021 r. z bankiem (…) prowadzącym obsługę budżetu (…), z której zapisów wynika możliwość zaciągnięcia debetu do wysokości 5.300.000,00 zł, podczas gdy Rada (…) upoważniła Zarząd (….) do zaciągania kredytów i pożyczek na pokrycie występującego w ciągu roku przejściowego deficytu budżetu do wysokości 1.000.000,00 zł (…..).

W ocenie prawnej organ kontroli wskazał, że umowa z bankiem z saldem debetowym przekracza upoważnienie udzielone organowi wykonawczego jednostki samorządu terytorialnego dokonane w uchwale budżetowej. Jednocześnie wskazano, że odpowiedzialność w podanym zakresie przedmiotowym ponosi organ wykonawczy samorządu. W przypadku gminy odpowiedzialność wójta gminy wynika również z art. 30 ust. 2 pkt 4 SamGminU, z którego wynika, że do zadań wójta należy w szczególności wykonywanie budżetu.

Podsumowując, ustalenia kontrolno-nadzorcze RIO są prawnie uzasadnione. Wójt gminy nie może zawierać umów z bankiem na obsługę bankową budżetu, z ominięciem wysokości upoważnienia do zaciągania zobowiązań określonego w treści uchwały budżetowej. Regionalna Izba Obrachunkowa z pewnością podważy takie nielegalne praktyki.