Budując elementy systemu gospodarowania odpadami komunalnymi przewidziano szereg kompetencji uchwałodawczych dla organu stanowiącego gminy. Istotnym elementem systemu jest nałożony na właścicieli nieruchomości (przez którego CzystGmU rozumie także współwłaścicieli, użytkowników wieczystych oraz jednostki organizacyjne i osoby posiadające nieruchomości w zarządzie lub użytkowaniu, a także inne podmioty władające nieruchomością) obowiązek uiszczania na rzecz gminy opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi (art. 6h CzystGmU). W zakresie poboru opłaty ustawodawca wprowadził mechanizm samoobliczenia opłaty przez osobę zobowiązaną do jej uiszczenia, oparty na prawnej powinności złożenia deklaracji o wysokości przedmiotowej opłaty.

Wzór deklaracji określa rada gminy w drodze uchwały stanowiącej akt prawa miejscowego, uwzględniając w szczególności konieczność zapewnienia prawidłowego obliczenia wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Wzór powinien obejmować objaśnienia dotyczące sposobu wypełnienia deklaracji oraz pouczenie, że deklaracja stanowi podstawę do wystawienia tytułu wykonawczego (art. 6n ust.1 pkt 1 CzystGmU). Ustalając wzór deklaracji rada gminy związana jest także przepisami art. 6m ust.1a i 1b CzystGmU, zgodnie z którymi – deklaracja zawiera dane niezbędne do określenia wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi oraz wysokość opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Rada gminy określając wzór deklaracji może wymagać podania następujących danych:

  • imię i nazwisko lub nazwę właściciela nieruchomości oraz adres miejsca zamieszkania lub siedziby;
  • adres nieruchomości;
  • dane stanowiące podstawę zwolnienia z opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi;
  • numer telefonu właściciela nieruchomości;
  • adres poczty elektronicznej właściciela nieruchomości;
  • inne informacje niezbędne do wystawienia tytułu wykonawczego.

W tak zakreślonym stanie prawnym orzecznictwo kolegiów RIO i sądów administracyjnych konsekwentnie eliminuje z obrotu prawnego postanowienia uchwał wprowadzających wzory deklaracji wymagających od właścicieli informacji i oświadczeń, które nie są niezbędne do określenia wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi i wykraczają poza granice wyznaczone w przepisach art. 6m ust.1a i 1b CzystGmU. Przykładem jest powołana wyżej uchwała Kolegium RIO w Warszawie kwestionująca zgodność z prawem żądania złożenia przez właściciela nieruchomości oświadczenia o znajomości przepisów karnych dotyczących podania danych niezgodnych z rzeczywistością.

Ważne
Za nielegalne elementy deklaracji (zbędne z punktu widzenia prawidłowego obliczenia wysokości opłaty) RIO i sądy uznawały także m.in. dane dotyczące imion rodziców właściciela nieruchomości, imion i nazwisk osób zamieszkujących nieruchomość, a także oświadczenia o wyrażeniu zgody na przetwarzanie danych osobowych.

Stanowisko takie wyrażone zostało, m.in., w wyroku NSA z 16.2.2016 r., II FSK 3302/15; wyroku WSA w Krakowie z 22.7.2015 r., I SA/Kr 415/15; wyroku WSA w Krakowie z 15.6.2015 r., I SA/Kr 612/15.