W sprawach roszczeń właścicieli działek zajętych przez gminę pod drogę dopuszczalne jest także dochodzenie wynagrodzenia za korzystanie z nich bez tytułu prawnego na podstawie odpowiednich przepisów w postępowaniu przed sądem powszechnym.

Powstanie drogi na skutek działań jednej z gmin doprowadziło do objęcia przez nią w posiadanie działek, które stanowiły własność osób trzecich. Działki te zostały faktycznie zajęte pod drogi użytkowane. Tym samym ich współwłaściciele zostali pozbawieni możliwości swobodnego korzystania z przysługującego im prawa własności na rzecz gminy.

Sąd Najwyższy uznał, że sprawa której przedmiotem jest roszczenie o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy bez tytułu prawnego, o którym mowa w art. 224 § 2 w zw. z art. 225 ustawy z 23.4.1964 r. –

Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2017 r., poz. 459 ze zm.), jest niewątpliwie sprawą cywilną. Oznacza to więc, że w przypadku korzystania przez gminę z działek innego podmiotu bez tytułu prawnego, dopuszczalna jest droga sądowa i wystąpienie z roszczeniem o wynagrodzenie za korzystanie z działek (wyr. SN z 11.1.2017 r., IV CSK 112/16). Nie zmienia tego nawet fakt, że co do zasady za zajęcie działek powinno zostać ustalone odszkodowanie w trybie postępowania administracyjnego przez właściwego starostę w drodze decyzji.

Ważne
Gminy, które zajęły pod drogę działki osób trzecich i nie przeprowadziły odpowiednio postępowania wywłaszczeniowego, muszą liczyć się z ryzykiem roszczeń o zapłatę wynagrodzenia za korzystanie z nich bez tytułu prawnego. W celu ich uniknięcia, zajmując działki powinny każdorazowo dołożyć należytej staranności i zadbać o legalność podejmowanych działań, w szczególności – o uzyskanie tytułu prawnego do nieruchomości.