Zrzeczenie się własności lub opieki nad zwierzęciem nie zwalnia byłego właściciela lub opiekuna z obowiązku uregulowania kosztów utrzymania zwierzęcia w schronisku, w sytuacji, gdy zwierzę zostało celowo porzucone – wyr. NSA z 9.9.2022 r., I OSK 73/21.

Stan faktyczny

W miasteczku R. służby miejskie odłowiły błąkającego się, bezdomnego psa. Powiadomiono urząd miasta. Pies został przekazany do ośrodka opieki nad zwierzętami w sąsiedniej miejscowości W. Tam zwierzę zostało przebadane, w efekcie czego znaleziono wszczepiony czip. Po odczytaniu danych ustalono, że ostatnią właścicielką była Barbara B. Urząd wysłał więc do pani B. wezwanie do odebrania psa ze schroniska. Właścicielka pojawiła się następnego dnia w urzędzie i przyznała, że pies należy do niej. Jednak oświadczyła też, że z uwagi na sytuację rodzinną i osobistą nie może już opiekować się zwierzęciem i zrzeka się posiadania psa.

W tej sytuacji urząd miasta R. wydał decyzję o odebraniu psa właścicielce, tym bardziej, że – jak ustalono – pies najprawdopodobniej nie uciekł ale został porzucony. Ponadto urząd wezwał panią B. do uregulowania należności za transport, przechowanie i niezbędne leczenie psa. Utrzymanie zwierzęcia kosztowało łącznie ponad 2,3 tys. zł.

Gdy była właścicielka otrzymała decyzję burmistrza miasta R. o ustaleniu wysokości opłat i wezwanie do ich zapłaty, odmówiła ich uiszczenia. W odwołaniu się do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Ł. wskazała, że opłaty naliczono bezzasadnie, gdyż zrzekła się praw do zwierzęcia.

Postępowanie odwoławcze i orzeczenie WSA

Samorządowe Kolegium Odwoławcze utrzymało decyzję miasta R. w mocy. Była właścicielka zaskarżyła ją więc do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego.

Rozpoznający sprawę w I instancji WSA w Łodzi oddalił skargę. Pełnomocnik pani B. złożył więc skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego, która także została oddalona.

Stanowisko Naczelnego Sądu Administracyjnego

Naczelny Sąd Administracyjny w uzasadnieniu wyroku wskazał, że zgodnie z art. 7 ust. 1 OchrZwierzU, zwierzę źle traktowane (w sposób określony w art. 6 ust. 2 OchrZwierzU, w tym także zwierzę celowo porzucone) może być czasowo odebrane właścicielowi lub opiekunowi na podstawie decyzji wójta (burmistrza, prezydenta miasta) właściwego ze względu na miejsce pobytu zwierzęcia i przekazane w szczególności do schroniska dla zwierząt. W takich wypadkach, w myśl art. 7 ust. 4 OchrZwierzU kosztami transportu, utrzymania i koniecznego leczenia zwierzęcia obciąża się jego dotychczasowego właściciela lub opiekuna. Decyzja musi jednak ustalić konkretne koszta dla właściciela lub dotychczasowego opiekuna zwierzęcia i mieć podstawę w postaci wcześniej decyzji w przedmiocie odebrania zwierzęcia.

Naczelny Sąd Administracyjny zwrócił uwagę, że decyzje dotyczące odebrania psa podjęto, a skarżąca ich nie kwestionowała. Wykazano także w postępowaniu prawo własności psa, ustalając, że została zawarta umowa dotycząca adopcji zwierzęcia.

W tej sytuacji skarżąca, zdaniem NSA, nie mogła już skutecznie zakwestionować swoich praw rzeczowych do zwierzęcia. Skoro zaś pies został odłowiony i przejęty przez ośrodek opieki, a tenże ośrodek wykazał poniesione koszty transportu, utrzymania i leczenia psa za okres od wyłapania do kolejnej adopcji, za pomocą faktur, to istnieją wszelkie przesłanki do obciążenia byłej właścicielki kosztami utrzymania zwierzęcia.

Wnioski z orzeczenia

Zgodnie z art. 7 ust. 4 OchrZwierzU, w przypadku czasowego odebrania zwierzęcia kosztami transportu, utrzymania, koniecznego leczenia zwierzęcia obciąża się jego dotychczasowego właściciela lub opiekuna, jeżeli doszło do odebrania go z powodów określonych w art. 6 ust. 2 OchrZwierzU, tj. gdy doszło do znęcania się nad zwierzęciem, a w świetle art. 6 ust. 2 pkt 11 OchrZwierzU za znęcanie się uznawane jest też porzucenie zwierzęcia, a w szczególności psa lub kota, przez właściciela bądź przez inną osobę, pod której opieką zwierzę pozostaje.

Ważne

W takich wypadkach kosztami utrzymania zwierzęcia zawsze obciążany jest właściciel, lub opiekun, któremu zwierzę odebrano. Wówczas organ gminy obowiązany jest wydać stosowną decyzję, ustalającą konkretne, określone kwotowo koszty, które obowiązany jest uiścić właściciel lub dotychczasowy opiekun zwierzęcia.

Jeżeli zostanie wykazane, że zwierzę celowo porzucono, a koszty ustalono kwotowo na podstawie rachunków lub faktur, były właściciel lub opiekun musi zostać zobowiązany do ich zwrotu na podstawie decyzji administracyjnej i to niezależnie od tego, czy później zrzekł się opieki nad zwierzęciem.