Właściciel działek, który utracił je w związku z budową drogi publicznej na rzecz państwa lub gminy nie może uzyskać za te działki odszkodowania w oparciu przepisy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym – orzekł SN w uchwale z 7.7. 2016 r., III CZP 33/16.

Stan faktyczny

W przedmiotowej sprawie spółka żądała od miasta P. odszkodowania w kwocie ponad 10 mln zł z tytułu wywłaszczenia kilku działek. Spółka nabyła je, gdy miejscowy plan zagospodarowania przewidywał na nich zabudowę mieszkalno-usługową. Jednak po zmianie planu na tych działkach miała powstać droga publiczna i te działki, wydzielone z większej nieruchomości przeszły na własność miasta z mocy prawa. Sprawa trafiła do sądu, ale uprzednio musiał zostać rozwiązany problem prawny: czy pojęcie zbycia nieruchomości w rozumieniu art. 36 ust. 3 ustawy z dnia 27.3.2003 r. (tj. Dz.U. z 2016 r. poz. 778 ze zm., dalej: PlanZagospU) obejmuje również utratę prawa własności nieruchomości wydzielonej pod drogi publiczne na podstawie art. 98 ust. 1 ustawy z dnia 21.8.1997 r. o Gospodarce nieruchomościami (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 1774, dalej: GospNierU)

Zbycie nieruchomości a utrata prawa własności nieruchomości pod drogi publiczne

Na podstawie art. 98 ust. 1 GospNierU działki gruntu wydzielone pod drogi publiczne: gminne, powiatowe, wojewódzkie, krajowe – z nieruchomości, której podział został dokonany na wniosek właściciela ewentualnie użytkownika wieczystego, przechodzą, z mocy prawa, odpowiednio na własność gminy, powiatu, województwa lub Skarbu Państwa z dniem, w którym decyzja zatwierdzająca podział stała się ostateczna albo orzeczenie o podziale prawomocne (w przypadku użytkowania wieczystego, prawo to wygasa).

Z kolei art. 36 ust. 3 PlanZagospU stanowi, że gdy w związku z uchwaleniem planu miejscowego albo jego zmianą, wartość nieruchomości uległa obniżeniu, a właściciel albo użytkownik wieczysty zbywa tę nieruchomość i nie skorzystał z możliwości otrzymania odszkodowania za poniesioną rzeczywistą szkodę albo wykupienia nieruchomości lub jej części, może żądać od gminy odszkodowania równego obniżeniu wartości nieruchomości.

Ważne
Sąd Najwyższy rozstrzygnął tą kwestię negatywnie uznając, że zbycie nieruchomości, o którym mowa w art. 36 ust. 3 PlanZagospU, nie obejmuje utraty prawa własności działek gruntu wydzielonych pod drogi publiczne na podstawie art. 98 ust. 1 GospNieruchU.