W dniu 31.12.2021 r. w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej Monitor Polski ukazały się dwa ważne Obwieszczenia, tj.:

  1. obwieszczenie Ministra Sprawiedliwości z 28.12.2021 r. w sprawie wysokości odsetek ustawowych (M.P. z 2021 r. poz. 1201);
  2. obwieszczenie Ministra Sprawiedliwości z 28.12.2021 r. w sprawie wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie (M.P. z 2021 r. poz. 1202).

Obwieszczenia te zostały wydane na podstawie odrębnych upoważnień ustawowych – chodzi odpowiednio o art. 359 § 4 KC i art. 481 § 24 KC.

W obu typach odsetek, począwszy od 9.12.2021 r., nastąpił znaczny ich wzrost – w porównaniu do ostatniej zmiany z końca listopada 2021 r., co jest po części konsekwencją prowadzonej polityki monetarnej NBP. Będzie to miało także znaczenie dla samorządów. Odsetki tego typu są bowiem często należnościami jednostek samorządu terytorialnego, które są naliczane w związku z różnymi stosunkami cywilnoprawnymi, umowy najmu mienia samorządowego. 

Warto w tym miejscu przypomnieć, że  jednostki sektora finansów publicznych mają prawny obowiązek ustalania przypadających im należności pieniężnych. Wynika to z art. 42 ust. 5 FinPubU. Tamże postanowiono, że jednostki sektora finansów publicznych są obowiązane do ustalania przypadających im należności pieniężnych, w tym mających charakter cywilnoprawny, oraz terminowego podejmowania w stosunku do zobowiązanych czynności zmierzających do wykonania zobowiązania.  

Zatem, jednostki samorządu terytorialnego mają prawny obowiązek dochodzenia nie tylko roszczeń głównych, np. czynszu najmu, ale i należności ubocznych – czyli różnego typu odsetek. Z tej perspektywy podwyższenie poziomu ww. odsetek jest ważną informacją dla samorządów. Z jednej bowiem strony przepisy przewidują zwiększony poziom odsetek od różnych stosunków cywilnoprawnych, a z drugiej strony, ten zwiększony poziom odsetek skutkuje zwiększonymi wpływami dochodowymi po stronie samorządów. 

Podsumowując, wejście w życie nowych obwieszczeń w sprawie odsetek ustawowych oraz odsetek ustawowych za opóźnienie, ma bezpośrednie znaczenie dla gospodarki finansowej jednostek samorządu terytorialnego. Jednostki będą musiały respektować te przepisy, bowiem w przeciwnym razie nieprawidłowości w tym zakresie mogą zostać wykazane przez regionalne izby obrachunkowe w trakcie kontroli gospodarki finansowej danego samorządu. Końcowo warto dodać, że zaniechania w ustalaniu należności jednostki samorządu terytorialnego mogą nawet skutkować odpowiedzialnością w trybie dyscypliny finansów publicznych.