• Projekt wprowadza dodatkowy typ kwalifikowany przestępstwa zgwałcenia wobec małoletniego poniżej 16 lat, który pozostaje pod pieczą sprawcy (art. 197 § 3b KK).
  • Nowelizacja art. 200 KK ma na celu zaostrzenie kar za akty pedofilskie, zwłaszcza skierowane przeciwko najmłodszym dzieciom.
  • Nowelizacja wprowadza nieprzedawnianie przestępstw polegających na zgwałceniu małoletniego poniżej 16 lat.

Zmiany przepisów mają na celu radykalne podwyższenie kar za pedofilię oraz podniesienie granicy wieku ochrony prawnokarnej dzieci z 15 do 16 lat. Nowelizacja godzić ma w sprawców przestępstw pedofilskich.

Nieprzedawnianie przestępstw

Omawiany projekt nowelizacji prawa karnego ma na celu m.in. skuteczniejszą walkę z pedofilią. Aktualnie gwałt na osobie małoletniej poniżej 15 roku życia przedawnia się po 20 latach, a jeżeli w tym czasie wszczęto postępowanie – po upływie 30 lat. Po nowelizacji przestępstwa polegające na zgwałceniu małoletniego poniżej 16 lat nie będą ulegały przedawnieniu.

Nowy typ przestępstwa – gwałt na małoletnim poniżej 16 lat, który pozostaje pod pieczą sprawy 

Ustawodawca zmierza do zwiększenia ochrony prawnokarnej w odniesieniu do pokrzywdzonych osób małoletnich pozostających pod pieczą sprawcy. Projekt zmian w KK wprowadza w związku z tym dodatkowy typ kwalifikowany przestępstwa zgwałcenia wobec małoletniego poniżej lat 16, który pozostaje pod pieczą sprawcy. Popełnienie tego czynu w stosunku do osoby powierzonej opiece sprawcy należy uznać za szczególnie naganne i zasługuje ono na surowszą sankcję (art. 197 § 3b KK).

Zróżnicowanie kar za różne zachowania

Obcowanie płciowe jako zachowanie w sposób znacznie bardziej brutalny i bezwzględny naruszające fizyczną i seksualną integralność ofiary, jest bardziej karygodne, a więc powinno być zagrożone surowiej niż wykonanie innej czynności seksualnej albo doprowadzenie ofiary do wykonania takiej czynności.

Nowelizacja art. 200 KK zakłada rozbudowanie hierarchii zagrożeń. I tak, gdy sprawca dopuści się wobec małoletniego czynności seksualnej innej niż obcowanie płciowe, lub doprowadzi go do poddania się takiej czynności albo do jej wykonania, będzie podlegał karze pozbawienia wolności od roku do 10 lat, jeśli małoletni był dzieckiem od 7 do 15 lat albo karze pozbawienia wolności od 2 do 15 lat, jeśli dziecko miało mniej niż lat 7.

W sytuacji, gdy czynność seksualna będzie polegała na obcowaniu płciowym, sprawca będzie podlegał karze pozbawienia wolności od 2 do 15 lat w wypadku dziecka w zwykłym wieku ochronnym albo karze pozbawienia wolności od 3 do 20 lat w wypadku dziecka poniżej 7 roku życia. Obcowanie płciowe z dzieckiem poniżej 7 lat stanie się zatem zbrodnią.

Ponadto sprawca będzie podlegał karze pozbawienia wolności od 3 do 20 lat, jeśli czyn dotyczył dziecka w zwykłym wieku ochronnym, albo karze pozbawienia wolności na czas od 5 do 25 lat, jeżeli czyn dotyczył dziecka poniżej 7 lat w sytuacji, gdy wskutek obcowania płciowego dziecko dozna ciężkiego uszczerbku na zdrowiu.

Dożywocie i brak przedterminowego zwolnienia

Omawiany projekt zakłada także, że sprawcy brutalnych zbrodni pedofilskich nie będą mogli wyjść z więzienia na przedterminowe zwolnienie. W najcięższych przypadkach bowiem sąd będzie miał możliwość wyłączenia wcześniejszego warunkowego zwolnienia sprawców. Ponadto nowelizacja zakłada możliwość orzeczenia dożywocia dla zwyrodnialców, którzy na skutek gwałtu doprowadzili do śmierci dziecka. W obecnych przepisach karnych nie ma instytucji bezwzględnego dożywocia dla pedofilii.

Rejestr pedofilów

Omawiana nowelizacja przepisów ma też na celu poszerzenie zakresu informacji ujawnianych w tzw. rejestrze pedofilów. Ma on zostać uzupełniony o zawód wyuczony i wykonywany przez sprawcę w momencie popełnienia przestępstwa.

Prof. Michał Królikowski, adwokat:

Przyjęcia projektu obszernej nowelizacji Kodeksu karnego nie można ukrywać w opakowaniu działań nakierowanych na zwiększenie odpowiedzialności karnej za pedofilię. Zawiera on bowiem radykalną zmianę filozofii karania, w której dominować ma kara pozbawienia wolności oraz możliwość orzekania tych kar w konfiguracji kilkudziesięcioletniej. Stoi to w zdecydowanej sprzeczności z wizją prawa karnego, jaką dopuszcza się w modelu demokratycznego państwa prawnego, w którym prawo karne nie jest wiodącym narzędziem do zarządzania życiem społecznym.

Projekt zawiera wiele rozwiązań, których uzasadnienia po prostu nie można przyjąć. Radykalnym wyłomem jest możliwość orzekania kary do lat 12 za przestępstwa nieumyślne – surowe prawo karne jest prawem złego zamiaru a nie nieostrożności. Przewidywana kazuistyka ma konsekwencje w postaci nieuzasadnionej nierówności wobec prawa, zarówno co do kar za poszczególne typy czynów zabronionych, jak i obciążające dyrektywy wymiaru kary. Niemniej zasadniczą sprawą jest to, że w zasadzie uniemożliwia racjonalizację sądowego wymiaru kary w przypadku potrzeby jej mitygowania. Projektodawca odbiera sądom narzędzia, które w wielu przypadkach umożliwiały stopniowanie reakcji prawnokarnej. Doświadczenie pokazuje, że zasięg prawa karnego i jego wszechobecność rodzi bezwzględnie taką potrzebę.

Przekonanie, że tak surowe prawo karne jest właściwym narzędziem można nabrać bardziej wpatrując się w gwiazdy niż słuchać doświadczenia, rozsądku i fachowej wiedzy.

Dalsze prace nad projektem 

Przyjęty przez Sejm projekt trafił do dalszych prac w sejmowej Komisji ustawodawczej, a nie tzw. kodyfikacyjnej. Marszałek Sejmu rozstrzygnął bowiem, że nie jest to projekt kodeksowy. Pozwoli to, zdaniem Marszałka, na podjęcie pilnych prac nad wzmocnieniem ochrony dzieci przed wykorzystywaniem seksualnym. Komisja Ustawodawcza to jedna ze stałych komisji sejmowych, do której zakresu działania należą m.in. sprawy rozpatrywania projektów ustaw o szczególnym znaczeniu prawnym lub o znacznym stopniu złożoności legislacyjnej.

Ustawa wejdzie w życie po 3 miesiącach od daty ogłoszenia.