Artykuł 90d ust. 9 OświatU oraz art. 6 ust. 2 pkt 2 ŚwRodzU wyraźnie limitują wysokość stypendium szkolnego. Miesięcznie nie może być ono niższe niż 80% i wyższe niż 200% kwoty zasiłku rodzinnego na dziecko w wieku od 5 do 18 lat – od 1.11.2018 r. jest to 124 zł. A zatem aktualnie stypendium szkolne może być przyznane w kwocie od 99,20 zł do 248 zł miesięcznie. Nie ma znaczenia jego forma. Jeżeli jest to pomoc rzeczowa (gdzie nie występuje kwota, tylko wartość), to wtedy należy określić wartość stypendium – również z tego przedziału. Nawet jeżeli gmina dysponuje środkami finansowymi, to jednemu uczniowi nie może przyznać więcej niż 248 zł miesięcznie.
Nie ma konieczności wypłaty stypendiów w terminach miesięcznych. Mogą one być wypłacane – w zależności od potrzeb ucznia i formy stypendium – kwartalnie, jednorazowo czy też w miarę dostarczania rachunków przez stronę. Należy pamiętać, aby stypendium przyznanego w formie zwrotu kosztów edukacyjnych nie wypłacać w kwocie wyższej niż wynikająca z dostarczonych rachunków, jednakże nie więcej niż kwotę przyznanego świadczenia. O wysokości, okresie, na który stypendium jest udzielone, oraz terminach wypłaty decyduje organ przyznający stypendium w rozstrzygnięciu (sentencji) decyzji.
Do 31.8.2008 r. stypendium szkolne mogło być przyznawane na okres nie dłuższy niż od września do czerwca w danym roku szkolnym, a w przypadku słuchaczy kolegiów na okres nie dłuższy niż od października do czerwca w danym roku szkolnym. Obecnie – przez zmianę art. 90d ust. 10 OświatU na mocy art. 1 pkt 36 ZmOświatU08 – stypendium szkolne należy przyznawać na okres nie krótszy niż miesiąc i nie dłuższy niż 10 miesięcy w danym roku szkolnym, a w przypadku słuchaczy kolegiów – nie krótszy niż miesiąc i nie dłuższy niż dziewięć miesięcy w danym roku szkolnym.
Istotne jest, aby na wskazany w decyzji okres stypendialny udzielić stypendium w odpowiedniej kwocie. Niedopuszczalna jest bowiem sytuacja, w której stypendium jest przyznane na cały możliwy okres, a wysokość – w przeliczeniu na miesiące – nie osiągnęła kwoty miesięcznego minimum. W praktyce zdarzały się przypadki przyznawania stypendiów na okres od września do czerwca w kwocie 200 zł, czyli po 20 zł miesięcznie. Takie działanie jest niezgodne z art. 90d ust. 9 OświatU (zob. wyr. WSA w Warszawie z 13.4.2006 r., I SA/Wa 1590/05, Legalis). Dlatego dla klarowności sytuacji wskazane jest określenie w decyzji kwoty stypendium ze wskazaniem również kwot miesięcznych.
Co do zasady stypendium powinno być przyznane na 10 miesięcy w danym roku szkolnym, np. od września do czerwca albo od listopada do sierpnia, z tym że organ musi podać w decyzji wysokość kwot stypendium również na miesiące z kolejnego roku budżetowego (od stycznia). Jeżeli jednak budżet państwa nie przeznaczy w kolejnym roku budżetowym dotacji w kwocie wystarczającej do sfinansowania zobowiązań stypendialnych, wówczas rada gminy będzie musiała przeznaczyć na ten cel środki własne – decyzje bowiem muszą być wykonane. Powyższy przepis (art. 90d ust. 10 OświatU) daje sposobność wydania decyzji na okres np. od września do grudnia, a następnie:
– w przyszłym roku budżetowym, gdy kwota dotacji z budżetu państwa będzie znana
– decyzji zmieniającej, rozszerzającej stypendium na okres od stycznia do czerwca, co zostanie omówione w dalszej części opracowania.
Wysokość stypendium przyznawanego decyzją należy uzależnić od wysokości dochodu rodziny w przeliczeniu na jedną osobę i od skali drugiego kryterium – dysfunkcji rodziny – w zależności od ustaleń regulaminu udzielania pomocy o charakterze socjalnym. Regulamin powinien zawierać co najmniej dwie kwoty stypendium lub co najmniej dwa przedziały kwot. W takiej sytuacji wadliwe będzie rozdysponowanie kwot stypendium w jednej wysokości dla wszystkich świadczeniobiorców. Wysokość stypendium powinna być tym większa, im niższy jest dochód na osobę w rodzinie ucznia i im szersza skala sytuacji, o której mowa w art. 90d ust. 1 OświatU.
Łączna wartość stypendium szkolnego w danym roku szkolnym (bez względu na terminy wypłat) nie może przekroczyć dwudziestokrotności zasiłku rodzinnego na dziecko w wieku 5–18 lat, czyli będzie to kwota 2640 zł, a dla słuchaczy kolegiów – 2376 zł. Ustawa o systemie oświaty wprowadza zakaz przyznawania stypendium szkolnego uczniowi, który otrzymuje inne stypendium o charakterze socjalnym ze środków publicznych. Przewiduje jednak odstępstwo od tej reguły polegające na możliwości przyznania stypendium szkolnego, jeśli uczeń otrzymuje inne (niż szkolne) stypendium socjalne, ale również do wysokości nieprzekraczającej (łącznie z tym innym stypendium) kwot dwudziestokrotności lub osiemnastokrotności zasiłku rodzinnego. Przykładem takiej sytuacji było otrzymywanie przez ucznia stypendium unijnego, ale w aktualnym stanie prawnym socjalne stypendia unijne umożliwiające uzyskanie świadectwa dojrzałości przez uczniów zamieszkałych na terenach wiejskich i małych miast już nie obowiązują. To ograniczenie jednak nie wystąpi, gdy stypendium otrzymywane przez ucznia będzie pochodzić ze środków prywatnych, czyli niezwiązanych ze środkami publicznymi w rozumieniu FinPubU.
Inne (niż szkolne) stypendium o charakterze socjalnym otrzymywane przez ucznia ma podwójne znaczenie – zarówno przy rozpatrywaniu prawa, jak i w trakcie wypłaty stypendium szkolnego. Należy wliczać je do dochodu uprawniającego do ubiegania się o stypendium szkolne (zarówno przed przyznaniem, jak i w trakcie realizacji), ponadto rzutuje na jego wysokość. Gdy organ przyznający w trakcie wypłaty stypendium szkolnego uzyska informację, że uczeń otrzymał inne stypendium socjalne ze środków publicznych, powinien zweryfikować swoją decyzję. Może zmienić wysokość stypendium lub nawet odebrać prawo do tego świadczenia.
