Wyrok Sądu Najwyższego dotyczący podniesienia wynagrodzenia ryczałtowego na roboty budowlane

SN uchylił wyrok sądu II instancji i nakazał ponowne rozpoznanie sprawy. W jego ocenie nie wykazano należycie podstaw do oddalenia powództwa.

Rozpoznawana sprawa dotyczyła wykonawcy, który wygrał przetarg na budowę domów komunalnych, za którą miał otrzymać wynagrodzenie ryczałtowe obejmujące całość kosztów prac i materiałów budowlanych. W trakcie prac nastąpił gwałtowny wzrost cen materiałów budowlanych powodujący znaczący spadek zysku wykonawcy i oznaczający w praktyce rażącą dla niego stratę. Umowa z inwestorem (zamawiającym miastem) nie przewidywała zmiany wynagrodzenia. Co więcej, strony obowiązywało ustalenie, że nie będą stosowały klauzul waloryzacyjnych z art. 357¹ KC. Wbrew temu wykonawca zażądał podwyższenia wynagrodzenia, a gdy go nie otrzymał, wystąpił do sądu. Sądy, pomimo opinii biegłych o braku możliwości przewidzenia nagłych podwyżek cen w tak dużej skali, oddaliły powództwo i apelację wykonawcy, uznając, że mógł on zachować należytą staranność i przewidzieć taką możliwość.

W ocenie SN należało w tym przypadku zastosować art. 632 § 2 KC (stosowany także do umów na roboty budowlane), stanowiący, że jeżeli wskutek zmiany stosunków, której nie można było przewidzieć, wykonanie dzieła groziłoby przyjmującemu zamówienie rażącą stratą, sąd może podwyższyć ryczałt lub rozwiązać umowę. Przepis ten odnosi się do skutków zmian rynkowych i ekonomicznych dla zawartych i wykonywanych umów.