Wydłużenie okresu rozliczeniowego w TK

W styczniu tego roku grupa posłów na Sejm RP z Klubu Parlamentarnego Prawa i Sprawiedliwości wniosła do Trybunału Konstytucyjnego o stwierdzenie niezgodności z Konsytuacją RP przepisów ustawy z 12.7.2013 roku o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz ustawy o związkach zawodowych. Sprawie nadano sygnaturę K 3/14.

Wnioskodawcy uważają, że:

• art. 129 § 2 KP w brzmieniu nadanym ustawą z 12.7.2013 roku o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz ustawy o związkach zawodowych jest niezgodny z art. 2, art. 31 ust. 3 oraz art. 24 w zw. z art. 66 Konstytucji RP w zakresie: nieprawidłowej implementacji przepisów dyrektywy 2003/88/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 4.11.2003 r. dotyczących przedłużenia okresu rozliczeniowego do 12 miesięcy, co skutkuje naruszeniem prawa do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy pracowników, błędów legislacyjnych polegających na niedoprecyzowaniu przesłanek przedłużenia okresu rozliczeniowego do 12 miesięcy, co wyłącza możliwość oceny czy przedłużenie okresu rozliczeniowego nastąpiło zgodnie z prawem oraz czy nie, oraz bezzasadnym umożliwieniu wydłużania okresów rozliczeniowych we wszystkich systemach czasu pracy, nawet dopuszczających pracę w wydłużonym dobowym wymiarze, co może prowadzić nadmiernej kumulacji pracy w stosunkowo długich okresach, a tym samym narusza prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy,
• art. 139 § 3 i art. 150 § 3 pkt 2 KP w brzmieniu nadanym ustawą z 12.7.2013 r. o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz ustawy o związkach zawodowych są niezgodne z art. 2 i art. 20 Konstytucji RP oraz z art. l Konwencji Międzynarodowej Organizacji Pracy nr 135 dotyczącej ochrony przedstawicieli pracowników w przedsiębiorstwach i przyznania im ułatwień, przyjętej w Genewie 23.6.1971 r. (Dz. U. z 1977 r. Nr 39, poz. 178), w zakresie, w jakim nie zapewniają przedstawicielom pracowników ochrony ich prawa do pracy, w rezultacie czego wykluczona jest możliwość prowadzenia dialogu przez partnerów społecznych z poszanowaniem zasady niezależności i równowagi (równości) stron oraz zasady zaufania i kompromisu, co stanowi naruszenie zasady sprawiedliwości społecznej oraz zasady dialogu społecznego,
• art. 150 § 5 KP w brzmieniu nadanym ustawą z 12.7.2013 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz ustawy o związkach zawodowych jest niezgodny z art. 2, art. 20 i art. 66 Konstytucji RP w zakresie, w jakim dopuszczalne jest wprowadzenie ruchomego czasu pracy na wniosek pracownika (niezależnie od porozumień zbiorowych w tym zakresie oraz ich treści), co może skutkować patologiami, w których pracownicy zostaną zmuszeni do przyjęcia niekorzystnych dla nich warunków zatrudnienia pod groźbą utraty pracy oraz stanowić w szczególności naruszenie zasady dialogu społecznego i prawa do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy.

W uzasadnieniu wniosku posłowie podkreślają, że nowelizacja kodeksu pracy zmierzająca do uelastycznienia czasu pracy zawiera pozornie korzystne rozwiązania. Na dłuższą metę zaś może skutkować nie tylko naruszeniem prawa pracowników do bezpiecznych warunków pracy poprzez nierównomierny rozkład czasu pracy w tak długim okresie rozliczeniowym, ale również nadużyciami związanymi z odsunięciem terminu wypłaty należności za godziny nadliczbowe, czy zmniejszeniem dla części pracowników stawek wynagrodzenia w sytuacji wykonywania pracy jedynie przez część „zwykłego” wymiaru czasu pracy. Wątpliwości wnioskodawców budzi również ustalanie wymiarów urlopu wypoczynkowego oraz uprawnień do nagród jubileuszowych. Wnioskodawcy podkreślają również, że implementując unijną dyrektywę krajowy ustawodawca zamiast uregulować generalną zasadę umożliwiającą wydłużanie okresów rozliczeniowych czasu pracy do 6 miesięcy zdecydował się na regulację, w której partnerzy społeczni mogą wydłużyć okres rozliczeniowy do 12 miesięcy, ale wyłącznie w sytuacjach szczególnych. Ustawodawca nie doprecyzował jednak, które sytuacje należy uznać za „sytuacje szczególne”, uprawniające do wydłużenia okresów rozliczeniowych. Obecny kształt przepisów kodeksu pracy powoduje, że jakakolwiek ocena zasadności wprowadzenia takiej regulacji w zakładzie pracy jest praktycznie niemożliwa.

Posłowie zaznaczają również, że zaskarżone przepisy niekorzystnie kształtują sytuację przedstawicieli załogi w porównaniu z sytuacją działaczy związkowych. Takie przedstawicielstwo jest wyłaniane w trybie przyjętym u danego pracodawcy, a przepisy prawa pracy nie określają procedury wyboru ani zakresu ochrony przed represjami ze strony pracodawcy. Brak podstawowych gwarancji stałości zatrudnienia poddaje w wątpliwość niezależność przedstawicieli załogi. Istnieje zatem niebezpieczeństwo, że wybrani przedstawiciele pracowników mogą zostać zmuszeni do wyrażenia zgody na przyjęcie rozwiązań korzystnych tylko dla pracodawcy z obawy o pogorszenie ich własnej sytuacji pracowniczej lub nawet zwolnienie.

Wnioskodawcy punktują także, że z założeń ustrojowych wynika pierwszeństwo metody układowej w kształtowaniu warunków zatrudnienia. W konsekwencji wprowadzenie w zakładzie pracy ruchomego czasu pracy „wskutek trybu zbiorowego” (objęcie układem zbiorowym pracy lub porozumieniem) nie powinno umożliwiać wprowadzania indywidualnych porozumień dotyczących warunków zatrudnienia w przyjętej organizacji czasu pracy.

Źródło:

http://trybunal.gov.pl/sprawy-w-trybunale/art/6733-przedluzenie-okresu-rozliczeniowego-czasu-pracy/

Wniosek