Urząd w związku z wystąpieniem na terytorium kraju powodzi oraz związanych z tym zdarzeniem różnorodnych i trudnych wyzwań przypomina w opinii o przewidzianych w ustawie – Prawo zamówień publicznych (dalej: PrZamPubl) trybach udzielenia zamówienia pozwalających na szybkie i adekwatne reagowanie na skutki tego typu zdarzeń losowych, m.in. w celu zapobieżenia, ograniczenia lub konieczności usunięcia skutków zaistniałego zdarzenia.

W opinii wskazuje się na możliwość zastosowania niekonkurencyjnych trybów negocjacji bez ogłoszenia oraz zamówienia z wolnej ręki, z tym jednak zastrzeżeniem, że przesłanki warunkujące ich zastosowanie nie mogą podlegać wykładni rozszerzającej.

Więcej treści o zamówieniach publicznych po zalogowaniu. Nie posiadasz dostępu? Wypróbuj!Sprawdź

Tryb negocjacji bez ogłoszenia

W odniesieniu do trybu negocjacji bez ogłoszenia w kontekście zaistnienia zdarzeń losowych o charakterze ekstremalnym, do jakich zaliczyć można powódź, UZP zwraca uwagę na przesłankę pilnej potrzeby udzielenia zamówienia niewynikającej z przyczyn leżących po stronie zamawiającego, o której mowa w art. 209 ust. 1 pkt 4 PrZamPubl (dla postępowań o wartości równej lub przekraczającej progi unijne) oraz w art. 301 ust. 1 pkt 3 PrZamPubl (dla postępowań o wartości mniejszej niż progi unijne). Dotyczy to przypadków, gdy zaistniała sytuacja nie pozwala na przeprowadzenie postępowania o udzielenie zamówienia publicznego z zachowaniem terminów przewidzianych dla wskazanych w przepisie trybów. Pomiędzy wymienionymi powyżej warunkami powinien zachodzić jednak związek przyczynowo-skutkowy oraz związek czasowy. Konieczne zatem będzie zawsze wykazanie przez zamawiającego, że mimo zachowania należytej staranności nie można było obiektywnie przewidzieć wystąpienia wyjątkowej sytuacji, powodującej konieczność pilnego udzielenia zamówienia. Do kategorii okoliczności nieprzewidywalnych, niezależnych od zamawiającego, zasadniczo mogą być zaliczane zjawiska przyrodnicze o charakterze losowym, jakimi są powodzie.

Warto przy tym pamiętać, że udzielenie zamówienia w trybie negocjacji bez ogłoszenia co do zasady powinno ograniczyć się tylko do zakresu koniecznego do zapobieżenia negatywnym skutkom nieprzewidzianego zdarzenia. Co istotne, przepisy mogą mieć zastosowanie również po przejściu powodzi, jeżeli zaistnieje pilna potrzeba działania ze strony zamawiającego w związku z okolicznościami (zdarzeniami) wywołanymi przez powódź.

System Legalis Administracja – kompleksowe wsparcie każdego urzędnika. Wypróbuj! Sprawdź

Tryb zamówienia z wolnej ręki

Z kolei w odniesieniu do trybu zamówienia z wolnej ręki w kontekście zaistnienia zdarzeń losowych o charakterze ekstremalnym, do jakich zaliczyć można powódź, UZP wskazuje na przesłankę udzielenia zamówienia w trybie zamówienia z wolnej ręki, o której mowa w art. 214 ust. 1 pkt 5 PrZamPubl (dla postępowań o wartości równej lub przekraczającej progi unijne, art. 305 pkt 1 PrZamPubl dla postępowań o wartości mniejszej niż progi unijne), odnoszącej się do konieczności natychmiastowego wykonania zamówienia.

Podkreślić przy tym należy, że dla zastosowania trybu zamówienia z wolnej ręki na ww. podstawach konieczne jest łączne spełnienie następujących przesłanek:

  1. wyjątkowa sytuacja (tj. wyłącznie wykraczająca poza normalne warunki życia gospodarczego i społecznego, która wymaga podjęcia natychmiastowych działań zabezpieczających lub podjęcia innych niestandardowych działań w następstwie zaistniałej sytuacji),
  2. przyczyny powstania tej sytuacji nie leżą po stronie zamawiającego (tj. zdarzenia nie mogą być spowodowane przez działania bądź zaniechania zamawiającego, w szczególności takie jak lekkomyślność, niedbalstwo lub niezachowanie należytej staranności),
  3. sytuacji tej zamawiający nie mógł przewidzieć (m.in. bardzo niskie prawdopodobieństwo ich wystąpienia),
  4. wymagane jest natychmiastowe wykonanie zamówienia (tj. podjęcie działań niezbędnych do ograniczenia bezpośrednich skutków wystąpienia zdarzenia nieprzewidzianego, np. usunięcia bezpośredniego zagrożenia dla zdrowia lub życia ludzkiego),
  5. nie można zachować terminów określonych dla innych trybów udzielenia zamówienia.

Reasumując, w świetle przedstawionych wyżej przesłanek dla danego trybu udzielania zamówienia UZP stwierdza w opinii, że w sytuacji, w której w danej chwili występuje zdarzenie, takie jak powódź i z tego względu istnieje potrzeba natychmiastowej realizacji zamówień niezbędnych do zapobieżenia, ograniczenia lub natychmiastowego usunięcia jej skutków (np. zakupy na akcję ratowniczą, wykonanie prac umożliwiających jedyny dojazd do miejscowości, prace porządkowe mające na celu zapobieżenie epidemiom), zasadniczo możliwe będzie skorzystanie z trybu zamówienia z wolnej ręki. Natomiast jeżeli nie istnieje konieczność natychmiastowego wykonania zamówienia, lecz występuje sytuacja, która uzasadnia pilną potrzebę udzielenia zamówienia, wówczas zamawiający może zastosować tryb negocjacji bez ogłoszenia.

Źrodło: https://www.gov.pl/web/uzp/dopuszczalnosc-udzielenia-zamowienia-w-trybie-negocjacji-bez-ogloszenia-oraz-w-trybie-z-wolnej-reki-w-zwiazku-z-wystapieniem-powodzi2