W kontekście podanej problematyki warto w pierwszej kolejności przytoczyć regulacje GospNierU, w szczególności art. 25 ust. 1 i 2 w zw. z art. 23 ust. 1. Z podanych regulacji wynika, że gminnym zasobem nieruchomości gospodaruje wójt, burmistrz albo prezydent miasta.

Gospodarowanie zasobem polega w szczególności na wykonywaniu czynności, o których mowa w art. 23 ust. 1 GospNierU, a ponadto na sporządzaniu planów wykorzystania zasobu, przygotowywaniu opracowań geodezyjno-prawnych i projektowych, dokonywaniu podziałów oraz scaleń i podziałów nieruchomości, a także wyposażaniu ich, w miarę możliwości, w niezbędne urządzenia infrastruktury technicznej. Z kolei, w podanym art. 23 ust. 1 (do którego nastąpiło odesłanie) wskazano na wspomniane czynności, w tym:

  • ewidencjonowanie nieruchomości zgodnie z katastrem nieruchomości; 
  • zapewnianie wyceny tych nieruchomości; 
  • zabezpieczanie nieruchomości przed uszkodzeniem lub zniszczeniem; 
  • wykonywanie czynności związanych z naliczaniem należności za nieruchomości udostępniane z zasobu oraz prowadzą windykację tych należności; 
  • współpraca z innymi organami, które na mocy odrębnych przepisów gospodarują nieruchomościami Skarbu Państwa, a także z właściwymi jednostkami samorządu terytorialnego;
  • zbywanie oraz nabywanie, za zgodą wojewody, nieruchomości wchodzące w skład zasobu, z zastrzeżeniem art. 17; czy 
  • wydzierżawianie, wynajmowanie, użyczanie oraz oddawanie w użytkowanie nieruchomości wchodzące w skład zasobu, przy czym umowa zawierana na czas oznaczony dłuższy niż 3 lata lub czas nieoznaczony wymaga zgody wojewody.

W kontekście poruszonego zagadnienia warto odnotować stanowisko wyrażone w  wystąpieniu pokontrolnym RIO w Szczecinie z 20.1.2022 r. (WK.0913.1545.40.K.2021; https://szczecin.rio.gov.pl).

W podanym wystąpieniu stwierdzono, że: (…) nabywców nieruchomości w trybie bezprzetargowym (10), przed zawarciem umów, obciążono kosztami za przygotowanie tych nieruchomości do obrotu (5 903,00 zł), w tym kosztami wyceny nieruchomości przeznaczonych do zbycia (4 993,00 zł) oraz założenia księgi wieczystej (910,00 zł), co było niezgodne z art. 25 ust. 1 i 2 w zw. z art. 23 ust. 1  GospNierU oraz z zasadą swobodnego kształtowania treści umów cywilnoprawnych zgodnie z wolą stron, wynikającą z art. 3531 KC.

Jednocześnie podano, że odpowiedzialność za powyższe obciąża burmistrza miasta. Regionalna Izba Obrachunkowa nakazała, aby gmina zaniechała obciążania nabywców nieruchomości kosztami przygotowania ich do obrotu w trybie bezprzetargowym, przed zawarciem umów.

Podsumowując, gmina nie może obciążać „automatycznie” przyszłych nabywców nieruchomości z zasobu gminnego, kosztami związanymi z ich zbyciem. Chodzi  w tym zakresie głównie o koszty wyceny przez rzeczoznawców, które mogą stanowić znaczne kwoty.