W kontekście podanej problematyki warto w pierwszej kolejności przytoczyć regulacje art. 403 ust. 4 i 5 PrOchrŚrod.

Z wymienionych unormowań wynika, po pierwsze, że finansowanie ochrony środowiska i gospodarki wodnej, o którym mowa w ust. 1 i 2, może polegać na udzielaniu dotacji celowej w rozumieniu przepisów FinPubU z budżetu gminy lub budżetu powiatu na finansowanie lub dofinansowanie kosztów inwestycji:

1) podmiotów niezaliczonych do sektora finansów publicznych, w szczególności:

a) osób fizycznych,

b) wspólnot mieszkaniowych,

c) osób prawnych,

d) przedsiębiorców;

2) jednostek sektora finansów publicznych będących gminnymi lub powiatowymi osobami prawnymi.

Po drugie, zasady udzielania dotacji celowej, o której mowa w ust. 4, obejmujące w szczególności kryteria wyboru inwestycji do finansowania lub dofinansowania oraz tryb postępowania w sprawie udzielania dotacji i sposób jej rozliczania określa odpowiednio rada gminy albo rada powiatu w drodze uchwały.

Na podstawie ww. regulacji prawnych samorządy szczebla gminnego i powiatowego wprowadzają w ramach uchwał różne systemy dotacyjnej wspierające ochronę środowiska. Jednym z nich są dotacje na zadania związane z ograniczeniem emisji zanieczyszczeń.

W kontekście poruszonego zagadnienia warto odnotować stanowisko wyrażone w rozstrzygnięciu nadzorczym Kolegium RIO we Wrocławiu z 29.4.2022 r. (Nr 33/2022, które ukazało się w dzienniku urzędowym województwa dolnośląskiego 5.5.2022 r.; https://bip.wroclaw.rio.gov.pl), w którym stwierdzono nieważność uchwały rady gminy w sprawie regulaminu udzielania dotacji ze środków budżetu gminy na zadania związane z ograniczeniem emisji na terenie gminy. Jedną z przyczyn stwierdzenia nieważności był zapis we wzorze wniosku o udzielenie dotacji przewidujący wymóg złożenia przez wykonawcę robót oraz inwestora oświadczenia o:

– zgodności informacji ze stanem faktycznym,

– znajomości skutków składania fałszywych oświadczeń wynikających z art. 297 § 1 KK.

W ww. zakresie stwierdzono, że zapisy te wykraczają poza zakres kompetencji organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego do kształtowania zakresu przedmiotowego uchwały. Jak podano w uzasadnieniu, rada gminy może kształtować zakres stosunków w przedmiotowej uchwale wyłącznie na podstawie i w granicach przepisów prawa. Przepis art. 403 ust. 5, jak również żaden inny przepis PrOchrŚrod, nie daje możliwości nakładania przez organ stanowiący gminy na wnioskodawcę obowiązku składania oświadczenia o znajomości przepisów KK w zakresie ponoszenia odpowiedzialności za podanie danych niezgodnych z rzeczywistością. Nałożenie na składającego wniosek takiego obowiązku może mieć miejsce wyłącznie, gdy przepis ustawy taką możliwość przewiduje.

Podsumowując, stanowisko organu nadzoru jest prawnie uzasadnione. Względy celowościowe, ukierunkowane na ochronę środków publicznych przed niewłaściwym wykorzystaniem (dotacji) nie mogą legalizować nielegalnych zapisów w uchwale dotacyjnej w sprawach w zakresu ochrony środowiska.