Zmiany zostaną wprowadzone na mocy ustawy z 4.7.2019 r. o zmianie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2019 r. poz. 1553). Zmiany te z pewnością będą dotyczyć także jednostek samorządu terytorialnego, a szczególnie gmin, których dochody budżetowe stanowią m.in. należności z podatków lokalnych, np. podatku od nieruchomości, czy podatku od środków transportowych. Wspomniane zmiany dotyczą w szczególności ustanowienia przez ustawodawcę jednoznacznych reguł w zakresie terminu przedawnienia należności dotyczących tzw. kosztów upomnienia, które są obowiązane pobierać jednostki samorządu terytorialnego, jako wierzyciele publicznoprawni. Dla przypomnienia, jak podano w rozporządzeniu Ministra Finansów z 11.9.2015 r. w sprawie wysokości kosztów upomnienia skierowanego przez wierzyciela do zobowiązanego przed wszczęciem egzekucji administracyjnej (Dz.U. z 2015 r. poz. 1526) – wynoszą one aktualnie 11,60 zł.

Wskazane należności, podobnie jak i ww. należności stricte podatkowe, podlegają regułom przedawnienia. Dotychczas reguły te nie były dookreślone, a do terminów ich przedawnienia stosowano odpowiednio regulacje działu III OrdPU. Zresztą, nawet w uzasadnieniu wspomnianej wyżej ustawy nowelizującej akcentowano, że EgzAdmU nie zawiera przepisów regulujących przedawnienie kosztów egzekucyjnych, jak i kosztów upomnienia. Natomiast przyjęcie nowych rozwiązań legislacyjnych miało na celu zlikwidowanie różnych problemów związanych właśnie z jednoznacznym określeniem terminów przedawnienia dla kosztów upomnienia i kosztów egzekucji.

Przechodząc zaś do meritum, warto zaznajomić się z treścią nowych regulacji (w zakresie przedawnienia kosztów upomnienia), których treść będzie następująca:

§ 3c. Obowiązek zapłaty kosztów upomnienia przedawnia się z upływem 3 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym wygasł egzekwowany obowiązek. Bieg terminu przedawnienia nie ulega przerwaniu i zawieszeniu.

§ 3d. Wierzyciel niebędący jednocześnie organem egzekucyjnym niezwłocznie zawiadamia organ egzekucyjny o przedawnieniu kosztów upomnienia.

§ 3e. Minister właściwy do spraw finansów publicznych określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowy zakres danych zawartych w upomnieniu, o którym mowa w § 1, mając na względzie zapewnienie prawidłowości pouczenia zobowiązanego o skutkach niewykonania obowiązku i niezastosowania się do upomnienia.

Z tak sformułowanych regulacji można wywieść pewne korzystne dla gmin wnioski. Po pierwsze, ustawodawca w sposób jednoznaczny dookreślił termin przedawnienia wspomnianych kosztów upomnienia. Nie będzie więc już wątpliwości, czy stosować termin (odpowiednio) pięcioletni z OrdPU, czy jednak trzyletni. Po drugie, co równie istotne, termin przedawnienia będzie liczony dopiero od końca roku kalendarzowego, w którym wygasł egzekwowany obowiązek. Z pewnością uprości taki zapis sam sposób liczenia okresu przedawnienia – do pełnych rocznych okresów. Po trzecie, z punktu widzenia praktycznego znaczenie ma również okoliczność, że bieg terminu przedawnienia powyższych kosztów nie ulega ani przerwaniu, ani zawieszeniu. W konsekwencji nie ma ryzyka, że dochodzenie ww. kosztów było przesunięte w czasie na wiele lat. Należy bowiem przypomnieć, że skutek w postaci przerwania biegu terminu przedawnienia – co do zasady – powoduje niejako „odnowienie” jego biegu. Skoro jednak tenże skutek został wyłączony w stosunku do tego typu należności, nie ma także konieczności prowadzenia czynności egzekucyjnych w stosunku do takich kosztów, po upływie wskazanego terminu 3 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym wygasł egzekwowany obowiązek.

Biorąc powyższe pod uwagę, wskazane regulacje należy z pewnością ocenić pozytywnie. Z jednej strony pozwolą na usunięcie stanu niepewności (w zakresie terminu przedawnienia), z drugiej strony „uwalniają” gminy od konieczności dokonywania przez dłuższy okres wielu nieefektywnych działań egzekucyjnych.