W dniu 5.3.2019 r. opublikowano kolejną wersję projektu nowelizacji ustawy z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 2174 ze zm.; dalej: VATU), wprowadzającego tzw. nową matrycę stawek VAT (chodzi o projekt ustawy z 1.3.2019 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy – Ordynacja podatkowa; dalej: ProjektZmVATU19), tj. zespół regulacji określających towary i usługi korzystające z obniżonych stawek VAT, jak również sposób (procedurę) potwierdzania prawidłowej stawki VAT przez podatników.

Zgodnie z zapowiedziami MF oraz z treścią ProjektZmVATU19, przepisy mają wejść w życie już 1.6.2019 r., co ma umożliwić podatnikom przystosowanie się do nowej matrycy, która ma być stosowana co do zasady od 1.1.2020 r.

Kluczowe założenia ProjektZmVATU19

Komplikacje w zakresie ustalania prawidłowej stawki VAT dostrzeżono również w MF. Jak podkreślono w samym uzasadnieniu ProjektZmVATU19, „Wieloletnia praktyka stosowania PKWiU pokazała, że oparty na niej istniejący w Polsce system stawek podatku VAT w istocie jest rozbudowany i skomplikowany, co powoduje znaczne utrudnienia w prowadzeniu działalności gospodarczej – problemy z koniecznością dokonania przez podatnika prawidłowego przyporządkowania towaru lub usługi do odpowiedniego grupowania PKWiU, co jest związane ze stosowaniem właściwych stawek podatku”.

Receptą na powyższe systemowe uchybienia ma być:

1) w zakresie materialnoprawnym – odejście od funkcjonującej od lat PKWiU 2008, która ma zostać zastąpiona przez dwa różne systemy klasyfikacyjne:

a) Nomenklaturę Scaloną (CN) w zakresie towarów oraz

b) PKWiU 2015 w zakresie usług;

2) w zakresie proceduralnym – wprowadzenie nowej instytucji WIS, tj. decyzji, która – inaczej niż opinie klasyfikacyjnie – ma formalnie potwierdzać prawidłowość stosowanej klasyfikacji i stawki VAT.

Jakkolwiek nowy katalog towarów i usług objętych preferencjami stawkowymi pozostaje istotną częścią zagadnienia stosowania obniżonych stawek VAT, w ramach niniejszej publikacji warto odnotować, że rozwiązania zaproponowane w ProjektZmVATU19 co do zasady korespondują z jej celem, znacząco upraszczając zdekodowanie zakresu preferencji. Proponowane zmiany zakładają bowiem wprowadzenie jednolitych katalogów towarów korzystających z obniżonych stawek VAT (odpowiednio dla 8% i 5% stawek VAT) – znajdujących zastosowanie zarówno w odniesieniu do sprzedaży krajowej, jak i importu. Wyeliminowano również powtórzenia poszczególnych towarów, widniejących dotychczas zarówno w załączniku Nr 3 do VATU (8% stawka VAT), jak i w załączniku Nr 10 (5% stawka VAT). Wreszcie system stawek VAT – w zakresie towarów – oparto o CN, stanowiącą rozbudowane narzędzie umożliwiające klasyfikację towarów, utworzone w ramach UE na potrzeby Wspólnej Taryfy Celnej oraz statystyki handlu prowadzonego przez państwa członkowskie UE. Wydaje się, że określenie zakresu poszczególnych pozycji załączników do VATU wskazujących towary objęte preferencjami stawkowymi – poprzez odwołanie do CN na dość ogólnym poziomie (zasadniczo dwóch lub czterech cyfr CN) – powinno co do zasady ułatwiać podatnikom wybór właściwej stawki (tym bardziej że będą mogli korzystać z licznych wyjaśnień i rozbudowanej praktyki w zakresie stosowania CN).

Powyższe zagadnienia pozostają poza zakresem niniejszej publikacji, która ma na celu przybliżenie kluczowych zagadnień związanych z instytucją WIS. Należy przy tym odnotować, że ProjektZmVATU19 dotyczy również innych obszarów VAT, w których funkcjonują klasyfikacje statystyczne (w szczególności system odwróconego obciążenia, system zryczałtowany dla rolników, odpowiedzialność solidarna).