W związku z koniecznością wdrożenia ww. dyrektyw do polskiego porządku prawnego w Kodeksie pracy zostanie wprowadzony szereg zmian. Do najistotniejszych należą:

  • uniezależnieniu prawa do urlopu rodzicielskiego od pozostawania matki dziecka
    w zatrudnieniu (ubezpieczeniu) w dniu porodu,
  • podwyższeniu łącznego wymiaru urlopu rodzicielskiego dla obojga rodziców do 41 tygodni oraz do 43 tygodni (w przypadku urodzenia bliźniaków), przy jednoczesnym zagwarantowaniu każdemu z rodziców nieprzenoszalnej części tego urlopu w wymiarze do 9 tygodni,
  • podwyższeniu łącznego wymiaru urlopu rodzicielskiego dla obojga rodziców dzieci posiadających zaświadczenie, o którym mowa w art. 4 ust. 3 ustawy o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin „Za życiem” do 65 tygodni oraz do 67 tygodni (w przypadku urodzenia bliźniaków), także przy jednoczesnym zagwarantowaniu każdemu z rodziców nieprzenoszalnej części tego urlopu w wymiarze do 9 tygodni,
  • podwyższeniu wysokości zasiłku macierzyńskiego za cały okres urlopu rodzicielskiego do 70% podstawy wymiaru zasiłku (a w przypadku złożenia przez pracownicę wniosku o ten urlop nie później niż 21 dni po porodzie – do 81,5% podstawy wymiaru zasiłku; z tym, że pracownikowi – ojcu dziecka za okres nieprzenoszalnej 9-tygodniowej części urlopu będzie przysługiwał zasiłek w wysokości 70% podstawy wymiaru zasiłku),
  • wprowadzeniu nowego urlopu – opiekuńczego w celu zapewnienia osobistej opieki lub wsparcia osobie będącej krewnym lub pozostającej we wspólnym gospodarstwie domowym, która wymaga znacznej opieki lub znacznego wsparcia z poważnych względów medycznych; urlop (bezpłatny) przysługiwałby w wymiarze do 5 dni w roku kalendarzowym,
  • wprowadzeniu nowego zwolnienia od pracy – z powodu działania siły wyższej w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem, jeżeli niezbędna jest natychmiastowa obecność pracownika; zwolnienie to przysługiwałoby w wymiarze 2 dni (albo 16 godzin) w roku kalendarzowym, a pracownik miałby prawo do 50% wynagrodzenia (liczonego jak wynagrodzenie urlopowe),
  • skróceniu okresu, w którym pracownik mógłby korzystać z urlopu ojcowskiego – byłoby to możliwe w okresie do 12. miesięcy od dnia urodzenia dziecka,
  • rozszerzeniu zakresu informacji o dodatkowych warunkach zatrudnienia pracownika, którą przekazuje się pracownikowi w związku z jego zatrudnieniem, a następnie aktualizuje w razie zmian (np. o informację o szkoleniach zapewnianych przez pracodawcę, o długości płatnego urlopu przysługującego pracownikowi),
  • wprowadzeniu nowych okresów wypowiedzenia umów o pracę na okres próbny i możliwości ich modyfikacji przez strony umowy,
  • umożliwieniu ponownego zawarcia umowy o pracę na okres próbny z tym samym pracownikiem tylko, gdy pracownik będzie zatrudniony w celu wykonywania innego rodzaju pracy,
  • wprowadzeniu dla pracodawcy zakazu zabraniania pracownikowi jednoczesnego pozostawania w stosunku pracy z innym pracodawcą,
  • zapewnieniu pracownikowi, który wykonywał pracę co najmniej 6 miesięcy prawa do wystąpienia (raz w roku kalendarzowym) o formę zatrudnienia z bardziej przewidywalnymi lub bezpieczniejszymi warunkami pracy oraz otrzymania pisemnej odpowiedzi na ten wniosek z uzasadnieniem w terminie 1 miesiąca od otrzymania wniosku,
  • zagwarantowaniu pracownikowi rodzajów szkoleń, które muszą się odbywać w czasie pracy i na koszt pracodawcy (m.in. odbywanych na polecenie pracodawcy).

Ponadto do Kodeksu pracy zostaną wprowadzone inne zmiany, nie wdrażające ww. dyrektyw. Do najważniejszych zmian należy:

  • wydłużenie z 4. do 8. roku życia dziecka, do ukończenia którego pracodawca nie może polecać pracownikowi pracy w godzinach nadliczbowych i w porze nocnej, zatrudniać w systemie przerywanego czasu pracy oraz delegować poza stałe miejsce pracy tylko za jego zgodą,
  • wprowadzeniu możliwości składania wniosków przez pracowników wnioskujących o uprawnienia rodzicielskie, o których mowa w dziale VIII Kodeksu pracy („Uprawnienia pracowników związane z rodzicielstwem”), a także o urlop opiekuńczy w postaci papierowej lub elektronicznej,
  • w przypadku wypowiadania umów o pracę na czas określony – wprowadzeniu dla pracodawcy obowiązku wskazania przyczyny uzasadniającej wypowiedzenie, obowiązku konsultacji związkowej tej przyczyny wypowiedzenia oraz wprowadzenie możliwości ubiegania się o przywrócenie do pracy, jeżeli wypowiedzenie naruszyło przepisy albo było nieuzasadnione,
  • wprowadzeniu dwóch dodatkowych (płatnych) 15-minutowych przerw w pracy dla pracowników; pierwsza z nich przysługiwałaby gdyby dobowy wymiar czasu pracy pracownika był dłuższy niż 9 godzin, a druga – gdyby był dłuższy niż 16 godzin.

Projekt zawiera także szereg zmian mających na celu wdrożenie ww. dyrektyw do pracowników i osób innych niż podlegających regulacjom Kodeksu pracy (tj. zmiany w Karcie Nauczyciela, w ustawie o ubezpieczeniu społecznym rolników), funkcjonariuszy (Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej, Agencji Wywiadu, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Służbie Więziennej, Służbie Ochrony Państwa, Straży Marszałkowskiej), żołnierzy zawodowych. Dokonane będą także zmiany w ustawie zasiłkowej i ustawie o delegowaniu pracowników w ramach świadczenia usług.

Obecnie nadal trwają uzgodnienia tego projektu. W dniach 10 i 13 czerwca 2022 r. odbyła się konferencja uzgodnieniowa. Wkrótce projekt powinien być skierowany do rozpatrzenia przez właściwe komitety Rady Ministrów.