Wcześniejsza emerytura – tylko dla pracujących w określonej branży

Stan faktyczny

Urszula P. złożyła wniosek o przyznanie wcześniejszej emerytury na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z 7.2.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz. 43 ze zm.). Przedłożyła organowi rentowemu dokumenty dotyczące zatrudnienia, z których wynikało, że w latach 1974–1996 pracowała w zakładzie poligrafii należącym do nieistniejących już dziś Nadbałtyckich Zakładów Przemysłu Skórzanego „Neptun” w S.

Zgodnie z wspomnianym rozporządzeniem, praca w przemyśle poligraficznym była zaliczana do pracy w szczególnych warunkach. Jednak ZUS odmówił przyznania wcześniejszej emerytury wskazując, że Urszula P. była w istocie zatrudniona w zakładach należących do przemysłu lekkiego – branży skórzanej. Zatrudnienie w takich zakładach nie było pracą w szczególnych warunkach.

Orzeczenia sądów

Sądy orzekały różnie – w I instancji Urszula P. wygrała, sąd uchylił decyzję ZUS i przyznał jej emeryturę. Z kolei sąd II instancji zmienił ten wyrok i oddalił odwołanie. Sąd Najwyższy wyrok ten utrzymał oddalając z kolei skargę kasacyjną Urszuli P. Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wskazał, że Urszula P., mimo pracy w zakładzie poligrafii, nie wykonywała prac w szczególnych warunkach. Zajmowała się tylko różnymi czynnościami związanymi z przygotowaniem opakowań np. sklejaniem pudełek, naklejaniem etykiet, odbiorem druków.

Przyjmuje się, że praca w zakładach, nie należących do branży, w której występują prace w szczególnych warunkach, nie są co do zasady takimi pracami, nawet jeżeli są wykonywane w tej części zakładów, w której prace te mogłyby być wykonywane. Tak jak w omawianej sprawie – praca w zakładzie z innej branży (poligraficznej) należącego do zakładów przemysłu lekkiego nie jest pracą szczególną. Wykaz prac w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze zasadniczo ma charakter branżowy. Skoro zaś wcześniejsze emerytury z rozporządzenia z 1983 r. są świadczeniami wygasającymi, to należy te wykazy prac szczególnych interpretować ściśle – stwierdził w konkluzji Sąd.

Wnioski z orzeczenia

Branżowość wykazów prac szczególnych będących załącznikami do rozporządzenia z 1983 r. oznacza, że były pracownik starający się o wcześniejszą emeryturę na podstawie poprzednich przepisów musi wykazać zatrudnienie w zakładzie pracy w określonej branży a także wykonywanie konkretnych prac znajdujących się w wykazie. Nie wystarczy wskazanie zatrudnienia w zakładzie zajmującym się potencjalnie produkcją szczególną, zwłaszcza gdy taki zakład jest jedynie częścią przedsiębiorstwa działającego w zupełnie innej branży.