Gminy nie mogą pobierać od mieszkańców opłat za przyłączenie do sieci wodociągowych i kanalizacyjnych. Mimo to często ich żądają. Prokuratorzy będą zaskarżali takie uchwały. To efekt najnowszych wytycznych Roberta Hernanda, zastępcy prokuratora generalnego.

Będą skarżyć

Prokurator Hernand zwrócił się właśnie do wszystkich prokuratorów w kraju z prośbą o dokonanie analizy zgodności z prawem uchwał ustalających warunki podłączenia do gminnych sieci wodociągowych, kanalizacji sanitarnej i ogólnej. Mają na to czas do 15 listopada 2017 r. Żądania opłat za przyłączenie mają zaskarżać. Jeśli skarga nie zostanie uwzględniona, złożą skargi kasacyjne. Mają też informować Prokuraturę Krajową o każdym rozstrzygnięciu. Prawo takie przyznaje im ustawa o prokuraturze.

Zastępca prokuratora generalnego pisze, że upoważnieniem do podejmowania uchwał z żądaniem płatności nie może być ani ustawa o samorządzie gminnym, ani też ustawa o gospodarce komunalnej. Uważa, że gminy, które twierdzą, iż taka podstawa istnieje, są w błędzie.

Stanowisko prokuratury potwierdza utrwalone orzecznictwo sądów administracyjnych. Jako argument Hernand przywołuje kilka wyroków wojewódzkich sądów administracyjnych. W listopadzie 2010 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie stwierdził nieważność uchwały rady gminy ustalającej odpłatność za podłączenie do urządzeń zaopatrzenia w wodę i urządzeń kanalizacyjnych.

– Nie ma podstaw prawnych do podjęcia takiej uchwały przez gminę w żadnym z przepisów. Zgodnie z art. 94 konstytucji podstawą prawną stanowienia aktów prawa miejscowego jest upoważnienie zawarte w ustawie i musi być ono wyraźne – uzasadniał wyrok krakowski sąd. Dodał, że jednostronne nakładanie na obywateli jakichkolwiek obowiązków, w tym opłat, nie jest dopuszczalne bez upoważnienia ustawowego.

WSA przypomniał też na obowiązek pokrycia kosztów wykonania przyłącza kanalizacyjnego ze środków własnych gminy, co wprost wskazał już Sąd Najwyższy w uchwale z 2007 r.

Jest sukces

Dotychczasowe skargi prokuratorów o stwierdzenie nieważności uchwał gmin wprowadzających obowiązek wniesienia opłaty przyłączeniowej za możliwość podłączenia budynku do gminnych sieci uwzględniły już sądy w Krakowie, Poznaniu, Łodzi czy Warszawie.

Opinia

Mariusz Paplaczyk, adwokat

Udział prokuratora w sprawie zdecydowanie wzmacnia pozycję obywatela walczącego o swoje racje, a najczęściej są to grupy mieszkańców, stowarzyszenia. Przystępuje przecież do sprawy kolejny profesjonalny podmiot, który dysponuje wiedzą, sztabem ludzi, którzy gwarantują profesjonalizm pism procesowych i wniosków. Z niepokojem jednak patrzę na coraz częstsze wykorzystywanie prokuratorów do spraw cywilnych. Traktowałbym to raczej jako wyjątek, bo przecież prokuratura jest przede wszystkim od ścigania przestępczości. Oby nie okazało się, że zamiast skupiać się na prowadzeniu śledztw, prokuratorzy chodzą do sądów administracyjnych. Bezpieczne proporcje muszą być zachowane.