W tej sprawie Dyrektor KIS wydał interpretację indywidualną z 16.2.2018 r. (0115-KDIT2-2.4011.436.2017.1.MM).

Sprawa dotyczyła zawierania umów zlecenia przez samorządowa jednostka organizacyjna (np. szkoła podstawowa, przedszkole miejskie) reprezentowaną przez kierownika tej jednostki (np. dyrektora szkoły lub przedszkola), na podstawie udzielonego przez burmistrza pełnomocnictwa. Umowy zawierano m.in. z osobami fizycznymi nieprowadzącymi działalności gospodarczej i niebędącą pracownikiem jednostki. Przedmiot umowy to wykonywanie zadań na rzecz samorządowej jednostki organizacyjnej.

W takiej sytuacji trzeba rozstrzygnąć, kto będzie płatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych z tytułu wynagrodzeń wypłacanych z takich umów zlecenia. Zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy z 26.7.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 200 ze zm.; dalej: PDOFizU), płatnicy, czyli m.in. osoby prawne i ich jednostki organizacyjne, które dokonują świadczeń z m.in. tytułu zawieranych umów zlecenia lub o dzieło, są obowiązane pobierać m.in. zaliczki na podatek dochodowy, stosując do dokonywanego świadczenia, pomniejszonego o miesięczne koszty uzyskania przychodów (art. 22 ust. 9 PDOFizU) oraz o potrącone w danym miesiącu składki ZUS (art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. b) PDOFizU), najniższą stawkę podatkową określoną w skali podatkowej, czyli 18%.

Istotne są w tym przypadku są przepisy ustawy z 8.3.1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1875 ze zm.); dalej: SamGminU.

Gmina, która jak wiadomo posiada osobowość prawną, wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność (art. 2 SamGminU). Natomiast w celu wykonywania zadań gmina może tworzyć jednostki organizacyjne, a także zawierać umowy z innymi podmiotami, w tym z organizacjami pozarządowymi (art. 9 ust. 1 SamGminU).

Jednak, co ważne w tym przypadku, kierownicy jednostek organizacyjnych gminy nieposiadających osobowości prawnej działają jednoosobowo na podstawie pełnomocnictwa udzielonego przez wójta (art. 47 ust. 1 SamGminU).

A zatem, przepisy prawa nie przyznają samorządowej jednostce organizacyjnej zdolności prawnej – poza stosunkiem pracy, co wynika z art. 2 ustawy z 21.11.2008 r. o pracownikach samorządowych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 9023 ze zm.), a także art. 3 ustawy z 26.6.1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1666 ze zm.). Jednostki takie mają prawo występować w imieniu JST w granicach udzielonego pełnomocnictwa, w tym m.in. do zawierania umów zlecenia z osobami fizycznymi nieprowadzącymi działalności gospodarczej. Oznacza to, że stroną takiej umowy jest zawsze JST, a nie samorządowa jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej . Czynność prawna dokonana przez kierownika samorządowej jednostki organizacyjnej jest więc czynnością samej JST.

Dyrektor KIS podkreślił, że: „Tym samym każda czynność dokonana przez kierownika jednostki organizacyjnej jest jednocześnie czynnością samej gminy. Stąd stroną umów zawieranych przez kierownika jednostki organizacyjnej z osobą fizyczną jest [gmina], a nie jednostka organizacyjna. Obowiązki płatnika są jedynie konsekwencją czynności prawnej wynikającej z zawartej umowy zlecenia. Skoro jednostki te nie mają – jako strona – możliwości zawarcia umowy zlecenia, to nie będą mogły również we własnym imieniu wypłacać należności z tych umów i być płatnikiem w rozumieniu art. 41 ust. 1 [PDOFizU].”.

Oznacza to, że płatnikiem pozostaje w tym przypadku gmina, a nie jej jednostka.