Z punktu widzenia podanej problematyki na uwagę zasługują regulacje zawarte w art. 40 ust. 2 pkt 4 SamGminU oraz art. 3 i art. 5 ustawy z 29.10.2021 r. o ułatwieniach w prowadzeniu handlu w piątki i soboty przez rolników oraz ich domowników (Dz.U. z 2021 r. poz. 2290).

Z pierwszej regulacji wynika, że na podstawie SamGminU organy gminy mogą wydawać akty prawa miejscowego w zakresie zasad i trybu korzystania z gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej. W drugiej grupie przepisów podano zaś, że miejsce do prowadzenia handlu w piątki i soboty przez rolników i ich domowników wyznacza rada gminy w drodze uchwały. Wyznaczając miejsce, o którym mowa w ust. 1, rada gminy bierze pod uwagę w szczególności dogodną komunikację, bliską lokalizację z centrum danej gminy lub miasta lub bliską lokalizację miejsc atrakcyjnych turystycznie. Nadto, rada gminy uchwala regulamin określający zasady prowadzenia handlu w piątki i soboty przez rolników i ich domowników na wyznaczonych miejscach, o których mowa w art. 3 ust. 1.

Sygnalizowana problematyka była przedmiotem oceny prawnej w rozstrzygnięciu nadzorczym Wojewody Lubelskiego z 28.1.2022 r. (PN-II.4131.27.2022; https://edziennik.lublin.uw.gov.pl). Na mocy ww. rozstrzygnięcia zakwestionowano zapisy o treści:

§ 4 2. W przypadku nie stosowania się do warunków określonych w ust. 1 nastąpi usunięcie handlującego na jego koszt.

§ 10. Osoby nie przestrzegające postanowień niniejszego regulaminu mogą zostać usunięte z targowiska.

W analizie prawnej organ nadzoru zwrócił uwagę na kilka kwestii:

1) w ramach kompetencji przyznanych radzie gminy, nie mieści się regulowanie jakichkolwiek sankcji za nieprzestrzeganie postanowień przyjętego regulaminu;

2) użyte w art. 40 ust. 2 pkt 4 SamGminU pojęcie „zasady i tryb korzystania” zawiera w sobie kompetencję organu stanowiącego gminy do formułowania w stosunku do terenów i urządzeń użyteczności publicznej norm i zasad prawidłowego postępowania, ustalania obowiązujących reguł zachowania się, określenia ustalonego porządku zachowania się. Podobnie należy ustalać zakres upoważnienia do określenia w drodze regulaminu zasad prowadzenia handlu przez rolników w wyznaczonych miejscach;

3) w pojęciach „zasady i tryb korzystania z gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej” oraz „zasady prowadzenia handlu” nie mieści się wprowadzanie sankcji za naruszenie wprowadzonych zakazów i nakazów. Nadto, przewidziane w regulaminie zakazy i nakazy nie mogą być zagrożone jakimikolwiek sankcjami, ponieważ nie są to przepisy porządkowe;

4) delegację ustawową do stanowienia przez radę gminy przepisów porządkowych zawiera art. 40 ust. 3 SamGminU, podczas gdy ww. uchwała w sprawie miejsc handlu została podjęta na podstawie art. 40 ust. 2 pkt 4 tej ustawy.

Podsumowując, stanowisko Wojewody jest uzasadnione. W uchwale w sprawie wyznaczenia miejsc targowych do handlu przez rolników (domowników) nie może być sankcji (usunięcia z targowiska) za nieprzestrzeganie postanowień regulaminu handlu.