Regulacje GospNierU zawierają różne mechanizmy zbywania nieruchomości m.in. należących do jednostek samorządu terytorialnego.  Przypomnieć należy w pierwszej kolejności o art. 28 tej ustawy. Z jego treści wynika, po pierwsze, że sprzedaż nieruchomości albo oddanie w użytkowanie wieczyste nieruchomości gruntowej następuje w drodze przetargu lub w drodze bezprzetargowej, stosownie do przepisów rozdziału 4 niniejszego działu. Po drugie, warunki zbycia nieruchomości w drodze przetargu obwieszcza się w ogłoszeniu o przetargu. 

Warunki zbycia nieruchomości w drodze bezprzetargowej ustala się w rokowaniach przeprowadzanych z nabywcą. Z art. 40 GospNierU wynika z kolei, że przetarg przeprowadza się w formie:

1) przetargu ustnego nieograniczonego;

2) przetargu ustnego ograniczonego;

3) przetargu pisemnego nieograniczonego;

4) przetargu pisemnego ograniczonego.

Przetarg ustny ma na celu uzyskanie najwyższej ceny. Przetarg pisemny ma na celu wybór najkorzystniejszej oferty. 

Z punktu widzenia podanej problematyki kluczowe znaczenie mają jednak zapisy PrzetargR, gdzie w § 14 postanowiono m.in., że o wysokości postąpienia decydują uczestnicy przetargu, z tym że postąpienie nie może wynosić mniej niż 1% ceny wywoławczej, z zaokrągleniem w górę do pełnych dziesiątek złotych. Uczestnicy przetargu zgłaszają ustnie kolejne postąpienia ceny, dopóki mimo trzykrotnego wywołania nie ma dalszych postąpień.

Przetarg jest ważny bez względu na liczbę uczestników przetargu, jeżeli przynajmniej jeden uczestnik zaoferował co najmniej jedno postąpienie powyżej ceny wywoławczej.

Po ustaniu zgłaszania postąpień przewodniczący komisji przetargowej wywołuje trzykrotnie ostatnią, najwyższą cenę i zamyka przetarg, a następnie ogłasza imię i nazwisko albo nazwę lub firmę osoby, która przetarg wygrała.

Analizując ww. zapisy należy ogólnie wskazać, że wspomniane postąpienie to po prostu kwota, o jaką oferta danego licytanta przewyższa dotychczasową ofertę innego licytanta.  Co istotne, wysokość tego postąpienia ma określić sam uczestnik przetargu, a nie organizator przetargu. 

Ten aspekt był przedmiotem kontroli RIO w Szczecinie w wystąpieniu pokontrolnym z 9.9.2021 r. (WK.0913.1534.29.K.2021; źródło: https://szczecin.rio.gov.pl). W ustaleniach kontroli podano, że: W latach 2019–2020 w ogłoszeniach o przetargu ustnym nieograniczonym na sprzedaż nieruchomości określono wysokość postąpienia, co było sprzeczne z § 14 ust. 3 PrzetargR (…), zgodnie z którym o wysokości postąpienia decydują uczestnicy przetargu. Jednocześnie RIO nakazała zaniechanie określania wysokości postąpienia w ogłoszeniach o przetargach na sprzedaż nieruchomości.

Podsumowując, ustalenia kontrolne są uzasadnione. O wysokości postąpień każdorazowo decydują uczestnicy ustnego przetargu organizowanego przez gminę.