Na stronie Sejmu ukazał się rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego oraz niektórych innych ustaw (druk nr 2542).

Projekt wprowadza m.in. autonomiczne, specjalne regulacje prawne związane z gospodarką finansową jednostek samorządu terytorialnego. W tym zaś zakresie na uwagę zasługuje art. 6 projektu, gdzie m.in. postanowiono, że:

1. Relacja ograniczająca wysokość spłaty zobowiązań jednostki samorządu terytorialnego, o której mowa w art. 243 ust. 1 ustawy zmienianej w art. 2, może być niezachowana w latach 2023–2025 w przypadku, gdy prognozowana łączna kwota długu jednostki samorządu terytorialnego na koniec danego roku nie przekroczy 100% planowanych dochodów ogółem tej jednostki w tym roku budżetowym pomniejszonych o planowane kwoty dotacji i środków o podobnym charakterze oraz powiększonych o przychody z tytułów określonych w art. 217 ust. 2 pkt 4–8 ustawy zmienianej w art. 2, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, nieprzeznaczone na sfinansowanie deficytu budżetowego.

2. W latach 2023–2025 łączna kwota długu jednostki samorządu terytorialnego na koniec danego roku nie może przekraczać 100% wykonanych w tym roku budżetowym dochodów ogółem tej jednostki, pomniejszonych o kwoty wykonanych dotacji i środków o podobnym charakterze oraz powiększonych o przychody z tytułów określonych w art. 217 ust. 2 pkt 4–8 ustawy zmienianej w art. 2, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, nieprzeznaczone na sfinansowanie deficytu budżetowego.

W pierwszej kolejności warto jednak przypomnieć treść art. 243 FinPubU, gdzie m.in. postanowiono:

1. Organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego nie może uchwalić budżetu, którego realizacja spowoduje, że w roku budżetowym oraz w każdym roku następującym po roku budżetowym relacja łącznej kwoty przypadających w danym roku budżetowym:

1) spłat rat kredytów i pożyczek, o których mowa w art. 89 ust. 1 pkt 2-4 oraz art. 90, wraz z należnymi w danym roku wydatkami bieżącymi na obsługę zobowiązań, o których mowa w art. 89 ust. 1 i art. 90, w tym odsetkami od kredytów i pożyczek,

2) wykupów papierów wartościowych emitowanych na cele określone w art. 89 ust. 1 pkt 2-4 oraz art. 90 wraz z należnymi w danym roku wydatkami bieżącymi na obsługę zobowiązań wynikających z papierów wartościowych emitowanych na cele określone w art. 89 ust. 1 i art. 90, w tym odsetkami i dyskontem od tych papierów,

3) spłat rat zobowiązań zaliczanych do tytułu dłużnego, o którym mowa w art. 72 ust. 1 pkt 2, innych niż określone w pkt 1, z wyłączeniem rat zobowiązań określonych w art. 91 ust. 3 pkt 1, wraz z należnymi w danym roku wydatkami bieżącymi na obsługę zobowiązań zaliczanych do tytułu dłużnego, o którym mowa w art. 72 ust. 1 pkt 2, innych niż określone w pkt 1,

4) potencjalnych spłat kwot wynikających z udzielonych poręczeń oraz gwarancji

– do planowanych dochodów bieżących budżetu przekroczy średnią arytmetyczną z obliczonych dla ostatnich siedmiu lat relacji jej dochodów bieżących pomniejszonych o wydatki bieżące do dochodów bieżących budżetu, obliczoną według wzoru: (…).

Wskazany przepis art. 6 projektu przewiduje zaś możliwość niezachowania relacji dotyczącej wskaźnika zadłużenia z art. 243 FinPubU.

Autorzy projekt zwrócili uwagę na następujące aspekty. Podano m.in., że proponowane w art. 6 regulacje mają na celu uelastycznienie reguł fiskalnych obowiązujących JST w związku dążeniem do maksymalnego wykorzystania przez JST ich możliwości inwestycyjnych. Mając na uwadze z jednej strony zwiększenie poziomu rozwoju lokalnego, z drugiej zaś zachowanie bezpieczeństwa finansowego jednostek samorządu terytorialnego, proponuje się możliwość niespełnienia przez JST relacji ograniczającej wysokość spłaty długu, czyli indywidualnego limitu spłaty zobowiązań, o którym mowa w art. 243 FinPubU, pod warunkiem, gdy łączna kwota długu JST nie przekroczy 100% jej dochodów ogółem pomniejszonych o dotacje i środki o podobnym charakterze (czyli, co do których organ stanowiący JST nie ma swobody podejmowania decyzji o ich przeznaczeniu) oraz powiększonych o planowane przychody z tytułów określonych w art. 217 ust. 2 pkt 4–8 FinPubU nieprzeznaczone na sfinansowanie deficytu budżetowego. Dodatkowym zabezpieczeniem JST jest rozwiązanie, zgodnie z którym JST może przekroczyć indywidualny limit spłaty zobowiązań wyłącznie w przypadku, gdy taka sytuacji nie zagrozi realizacji zadań publicznych. Istotną rolę do odegrania przy wypełnianiu powyższego warunku, poza samymi samorządami, mają, poprzez swoją funkcję nadzorczą, regionalne izby obrachunkowe.

Podsumowując, z pewnością opisane rozwiązanie legislacyjne jest korzystne dla JST. Wiele z nich mogłoby bowiem mieć problem ze spełnieniem wskaźnika z art. 243 FinPubU. Natomiast nowo projektowany przepis umożliwi im spełnienie tegoż wymogu, z wykorzystaniem przejściowego mechanizmu na lata 2023–2025.

Źródło: Sejm