W toku procesu legislacyjnego pozostaje ustawa z 29.9.2022 r. o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych oraz ustawy o finansach publicznych. Ustawa ta wprowadza wiele zmian w NadmOpTransHandlU. Zasadniczo związane są one z obszarami dotyczącymi:

1) doprecyzowania przepisów i uproszczenie tzw. obowiązku sprawozdawczego,

2) zwiększenia efektywności w prowadzonych przez Prezesa UOKiK postępowaniach w sprawie nadmiernego opóźniania się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych.

Jak się jednak okazuje, poważne wątpliwości istnieją w związku z instytucją tzw. rekompensaty za koszty odzyskiwania należności. Mowa o niej w art. 10 NadmOpTransHandlU, gdzie postanowiono:

1. Wierzycielowi, od dnia nabycia uprawnienia do odsetek, o których mowa w art. 7 ust. 1 lub art. 8 ust. 1, przysługuje od dłużnika, bez wezwania, rekompensata za koszty odzyskiwania należności, stanowiąca równowartość kwoty:

1) 40 euro – gdy wartość świadczenia pieniężnego nie przekracza 5000 złotych;

2) 70 euro – gdy wartość świadczenia pieniężnego jest wyższa niż 5000 złotych, ale niższa niż 50 000 złotych;

3) 100 euro – gdy wartość świadczenia pieniężnego jest równa lub wyższa od 50 000 złotych.

Co do zasady, wspomniane kwoty powinny być dochodzone przez wierzycieli o różnym statusie prawnym, w tym przez JST, jak i przez przedsiębiorców. Założenie to zdaje się tylko potwierdzać art. 59a FinPubU, gdzie postanowiono, że organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego może, w drodze uchwały, postanowić o niedochodzeniu należności o charakterze cywilnoprawnym przypadających jednostce samorządu terytorialnego lub jej jednostkom organizacyjnym wymienionym w art. 9 pkt 3, 4 i 13, których kwota wraz z odsetkami nie przekracza 100 zł, a w przypadku należności z tytułu rekompensaty, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1 NadmOpTransHandlU – jeżeli jej kwota jest równa świadczeniu pieniężnemu w rozumieniu tej ustawy albo większa od tego świadczenia.

Powyższe założenie zostało jednak ostatnio podważone w zakresie, w jakim dotyczy powinności JST dochodzenia ww. rekompensat od kontrahentów. Podane kwestie były przedmiotem analizy w piśmie Regionalnej Izby Obrachunkowej w Białymstoku z 23.9.2022 r. (znak RIO.II.025-31/22, źródło: https://bip.bialystok.rio.gov.pl/kategorie/163-inne/artykuly/223-inne-2022?lang=PL).

W ww. piśmie zajęto kontrowersyjne stanowisko – a poparte wyrokiem TS z 13.1.2022 r. (C-327/20) – że: (…) nie ma podstaw do dochodzenia przez jednostkę samorządu terytorialnego – będącą wierzycielem względem przedsiębiorcy – należności z tytułu rekompensaty, o której mowa w art. 10 ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych.

Podsumowując, jakkolwiek nowelizacja wprowadza zmiany, to wydaje się, że pojawiły się poważne wątpliwości co do możliwości stosowania wspominanej ustawy przez JST w zakresie dochodzenia ww. rekompensat w tych wszystkich sytuacjach, gdy JST dochodzi należności od dłużników.

Źródło: Sejm