W Dz.Urz. M.P. z 2021 r. pod poz. 473 opublikowano uchwałę nr 58 Rady Ministrów z 11.5.2021 r., w sprawie ustanowienia Programu gwarancyjnego „Czyste powietrze” z wykorzystaniem gwarancji Banku Gospodarstwa Krajowego.

Z uchwały wynika, że Rada Ministrów ustanowiła Program gwarancyjny „Czyste powietrze” z wykorzystaniem gwarancji Banku Gospodarstwa Krajowego (dalej: BGK). Program stanowi załącznik do uchwały. Organem nadzorującym realizację programu jest minister właściwy do spraw klimatu.

Z programu wynika m.in., że jest to program gwarancyjny określający podstawowe cele i zasady działalności poręczeniowo-gwarancyjnej BGK, w zakresie projektów dotyczących ochrony środowiska. Konieczność pilnej poprawy jakości powietrza w Polsce, w szczególności obniżenie poziomów stężeń pyłu drobnego PM10 i PM2,5 oraz benzo(a)pirenu, uznano za jedno z największych wyzwań, z którymi zmierza się polska administracja publiczna, i jedną z najpilniejszych potrzeb obywateli Polski.

Natomiast Program priorytetowy „Czyste Powietrze” jest zarządzany przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (dalej: NFOŚiGW), i realizowany przez 16 wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej (dalej: WFOŚiGW). Założony budżet programu priorytetowego na lata 2018–2029 wynosi 103 mld zł, zaś środki pochodzą m.in. z NFOŚiGW, WFOŚiGW i sektora bankowego. Dofinansowanie beneficjentów w ramach programu priorytetowego odbywa się w formie dotacji lub dotacji na częściową spłatę kapitału kredytu bankowego.

Ponadto:

  • celem programu gwarancyjnego jest wykorzystywanie gwarancji jako instrumentu preferowanego przez banki dla zabezpieczania ryzyka braku spłaty kredytów finansujących wydatki na realizację przedsięwzięć zgodnych z programem priorytetowym, służących poprawie jakości powietrza oraz zmniejszeniu emisji gazów cieplarnianych przez wymianę źródeł ciepła i poprawę efektywności energetycznej jednorodzinnych budynków mieszkalnych;
  • gwarancja BGK ma charakter portfelowy, tzn. jest zbiorem udzielonych przez BGK na podstawie umowy portfelowej jednostkowych gwarancji spłaty kredytów udzielonych przez bank kredytujący do wysokości udostępnionego bankowi kredytującemu limitu gwarancji;
  • w ramach rządowych programów poręczeniowo-gwarancyjnych BGK może udzielać, we własnym imieniu i na własny rachunek, poręczeń lub gwarancji obejmujących projekty z zakresu ochrony środowiska;
  • program jest skierowany do beneficjentów programu priorytetowego, którym współpracujące z NFOŚiGW banki udzieliły kredytu bankowego na realizację przedsięwzięcia zgodnego z programem priorytetowym; program gwarancyjny pozwala na zniesienie barier w finansowaniu przedsięwzięć, w szczególności dla kredytobiorców posiadających zdolność kredytową, ale którzy bez zabezpieczenia w formie gwarancji BGK nie mogliby uzyskać kredytu lub ewentualnie uzyskaliby go na gorszych warunkach;
  • w ramach programu gwarancyjnego BGK udziela gwarancji portfeli kredytów udzielonych beneficjentom przez banki kredytujące; BGK udziela gwarancji, zawierając z bankiem kredytującym umowę portfelowej linii gwarancyjnej, określającą warunki objęcia kredytu gwarancją;
  • zasady oceny ryzyka i monitoringu działalności gwarancyjnej w programie gwarancyjnym uwzględniają mechanizmy ograniczające jego ryzyko, które pozwolą na efektywną realizację programu i osiągnięcie planowanych efektów w zakresie pobudzania akcji kredytowej systemu bankowego, przy uwzględnieniu przewidywanej szkodowości;
  • program gwarancyjny podlega ewaluacji dokonywanej przez BGK w odstępach rocznych.