Zgodnie z obecnym brzmieniem art. 18 ust. 2 pkt 5 ustawy z 8.3.1990r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2016r. poz. 446) do wyłącznej właściwości Rady Gminy należy uchwalanie studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy oraz miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Procedura planistyczna jest oczywiście stosunkowo skomplikowana. Obecnie planami zagospodarowania przestrzennego jest objęte około 30% powierzchni kraju. Minister zauważył, że koszty przyjęcia planu zagospodarowania oraz niewydolność aparatu planistycznego powodują, że większość miast i gmin korzysta z decyzji o warunkach zabudowy, wydawanej na podstawie art. 59 i nast. ustawy z 27.3.2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (t.j. Dz. U. z 2016r., poz. 778 ze zm., dalej: PlanZagospU)). Takie rozwiązanie nie jest korzystne z punktu widzenia poprawności planowania.
Ułatwieniu przeprowadzania procedury planistycznej na obszarach wiejskich ma zatem służyć planowana nowelizacja.
Zdaniem Ministra przekształcenie studium w uproszczony plan zagospodarowania to najlepsza metoda, by szybciej uwolnić część gruntów, które będą stanowiły zasób m.in. do rozwoju budownictwa mieszkaniowego w miastach czy też gminach.
Zmiana taka spowodowałaby oczywiście, że plany zagospodarowania, w wersji uproszczonej, obowiązywałyby w znacznie większej liczbie jednostek samorządu terytorialnego stopnia podstawowego, czyli w we wszystkich tych, które posiadają uchwalone studium. Samo przyjęcie studium jest bowiem poprzedzone znacznie prostszą procedurą. Zgodnie z art. 9 PlanZagospU procedura ta jest inicjowana uchwałą rady gminy o przystąpieniu do sporządzania studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. W wyniku czego wójt, burmistrz albo prezydent miasta sporządza studium zawierające część tekstową i graficzną, uwzględniając zasady określone w koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju, ustalenia strategii rozwoju i planu zagospodarowania przestrzennego województwa, ramowego studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego związku metropolitalnego oraz strategii rozwoju gminy, o ile gmina dysponuje takim opracowaniem.
Należy natomiast zauważyć, że w chwili obecnej nie jest pewne, jakie rozwiązania prawne zostaną przyjęte, aby dokonać przekształcenia studium w uproszczony plan zagospodarowania.
