Ulga na badania i rozwój (B+R) – zagadnienia ogólne

Istotą ulgi na badania i rozwój (B+R) jest promowanie takiego podejmowania decyzji w przedsiębiorstwach, które uwzględniałoby dalekosiężny cel, jakim jest uczynienie polskiej gospodarki bardziej innowacyjną. W tym celu ustawodawca podatkowy przewidział formę wsparcia przedsiębiorców, umożliwiając im zapłacenie niższego podatku, jeśli w roku podatkowym określoną część swoich środków pieniężnych przekażą na działalność badawczo-rozwojową. Ustawodawca nie wymaga jednak bezpośredniego zastosowania komercyjnego wyników tej działalności. Ulga przysługuje już w trakcie prowadzonych prac, i to niezależnie od tego, czy jej efekty zostaną odsprzedane podmiotom trzecim, czy wykorzystane w działalności przedsiębiorcy.

Ulga polega na tym, że od podstawy opodatkowania odlicza się poniesione przez podatnika w danym roku podatkowym koszty na działalność badawczo-rozwojową, określone mianem „kosztów kwalifikowanych”. Ulgę rozlicza się w cyklach rocznych na etapie składania rocznego zeznania podatkowego. W przypadku 2020 r. należy pamiętać o pewnych rozwiązaniach wprowadzonych przez tarcze antykryzysowe w związku z przeciwdziałaniem COVID-19 umożliwiających dla określonych kategorii wydatków na badania i rozwój uwzględnienie ich w ramach ulgi już na etapie obliczania zaliczki na podatek.

W przypadku podatników podatku dochodowego od osób prawnych wykazuje się ją w zeznaniu CIT-8, załączając do niego informację CIT/BR. W przypadku natomiast podatników podatku dochodowego od osób fizycznych wykazuje się ją w jednym z zeznań rocznych właściwych dla rozliczania działalności gospodarczej zarówno dla działalności rozliczanej na zasadach ogólnych, jak i na zasadzie podatku liniowego (PIT-36, PIT-36S, PIT-36L bądź PIT-36LS), i załącza się do niego informację PIT/BR. W informacji dołączanej do zeznania rocznego podatnik deklaruje chęć skorzystania z ulgi i wskazuje konkretne kategorie kosztów kwalifikowanych, które są odliczane od podstawy opodatkowania w ramach ulgi.

Kosztami kwalifikowanymi są określone w art. 18d ust. 2, 2a i 3 PDOPrU (i odpowiednio art. 26e ust. 2, 2a i 3 PDOFizU) koszty poniesione na działalność badawczo-rozwojową. Definicja działalności badawczo-rozwojowej wynika z art. 4a pkt 26 PDOPrU (i odpowiednio art. 5a pkt 38 PDOFizU). Rozumie się przez nią działalność twórczą (obejmującą badania naukowe lub prace rozwojowe), podejmowaną w sposób systematyczny w celu zwiększenia zasobów wiedzy oraz wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań.

Przepisy podatkowe nie wprowadzają samodzielnych definicji powyższych pojęć, ale odwołują się do pojęć zdefiniowanych w przepisach PrSzkolWyżN. I tak:

1) przez „badania naukowe” rozumie się:

a) badania podstawowe w rozumieniu art. 4 ust. 2 pkt 1 PrSzkolWyżN, czyli prace empiryczne lub teoretyczne mające przede wszystkim na celu zdobywanie nowej wiedzy o podstawach zjawisk i obserwowalnych faktów bez nastawienia na bezpośrednie zastosowanie komercyjne,

b) badania aplikacyjne w rozumieniu art. 4 ust. 2 pkt 2 PrSzkolWyżN, czyli prace mające na celu zdobycie nowej wiedzy oraz umiejętności, nastawione na opracowywanie nowych produktów, procesów lub usług lub wprowadzanie do nich znaczących ulepszeń;

2) przez „prace rozwojowe” rozumie się – zgodnie z art. 4 ust. 3 PrSzkolWyżN – działalność obejmującą nabywanie, łączenie, kształtowanie i wykorzystywanie dostępnej aktualnie wiedzy i umiejętności, w tym w zakresie narzędzi informatycznych lub oprogramowania, do planowania produkcji oraz projektowania i tworzenia zmienionych, ulepszonych lub nowych produktów, procesów lub usług, z wyłączeniem działalności obejmującej rutynowe i okresowe zmiany wprowadzane do nich, nawet jeżeli takie zmiany mają charakter ulepszeń.

Ogólne spojrzenie na istotę ulgi B+R można podsumować, cytując wyrok WSA w Poznaniu z 5.3.2020 r.