Tak stwierdził Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolskim (wyr. WSA w Gorzowie Wielkopolskim z 25.2.2021 r., II SA/Go 32/21, Legalis).

Z art. 35 ust. 1 SamGminU wynika wprost, że organizację i zakres działania jednostki pomocniczej określa rada gminy odrębnym statutem, po przeprowadzeniu konsultacji z mieszkańcami.

W omawianym przypadku organ (tu: rada miejska) w żaden sposób nie wykazał, aby przed podjęciem zaskarżonej uchwały zostały przeprowadzone konsultacje z mieszkańcami sołectwa. Organ ten stwierdził, że nie posiada dokumentacji świadczącej o przeprowadzeniu konsultacji społecznych w procedurze uchwalania statutu. WSA podkreślił, że skoro wymogiem ustawowym wynikającym wprost z art. 35 ust. 1 SamGminU jest przeprowadzenie konsultacji z mieszkańcami, to obowiązkiem organu jest posiadanie dokumentacji z tym związanej, niezbędnej dla wykazania legalności działania organu.

Oznacza to, że uchwałę w sprawie nadania statutu jednostki pomocniczej można podjąć dopiero po przeprowadzeniu konsultacji z jej mieszkańcami. Przy czym wymóg przeprowadzenia konsultacji z mieszkańcami jednostki pomocniczej należy rozumieć jako rzeczywiste omówienie z mieszkańcami proponowanych regulacji i umożliwienie mieszkańcom wyrażenie opinii na ich temat.

Ważne

Brak przeprowadzenia konsultacji z mieszkańcami jednostki pomocniczej poprzedzających podjęcie uchwały w sprawie nadania jednostce pomocniczej statutu stanowi istotne naruszenie art. 35 ust. 1 SamGminU i skutkuje stwierdzeniem nieważności takiej uchwały w całości.

WSA w Gorzowie Wielkopolskim powołał się tu na orzecznictwo innych sądów potwierdzające jego stanowisko w tej sprawie (np. wyr. WSA w Krakowie z 6.11.2018 r., III SA/Kr 296/18, Legalis; wyr. NSA z 3.9.2013 r., II OSK 652/13, Legalis; wyr. WSA w Szczecinie z 10.10.2007 r., II SA/Sz 885/07, Legalis; wyr. WSA we Wrocławiu z 4.12.2007 r., III SA/Wr 491/07, Legalis).

W omawianym wyroku WSA odniósł się też do kwestii prawa do głosowania na terenie sołectwa. Jego zdaniem SamGminU nie przewiduje konieczności zameldowania na stałe na terenie sołectwa, aby korzystać z praw wyborczych, a wystarczające jest stałe zamieszkiwanie na obszarze gminy. Zgodnie bowiem z art. 1 ust. 1 SamGminU, mieszkańcy gminy tworzą z mocy prawa wspólnotę samorządową. Mieszkańcem gminy jest natomiast osoba fizyczna przebywająca na terytorium gminy z zamiarem stałego pobytu. Stałego zamieszkania danej osoby w określonym miejscu nie ocenia się wyłącznie według jej zameldowania na pobyt stały, lecz na podstawie faktów świadczących o jej stałym przebywaniu w tej miejscowości.

Ważne

Brak zameldowania nie pozbawia osoby stale zamieszkującej w gminie statusu członka wspólnoty gminnej, wobec czego należy uznać, że odwołanie się do kryterium zameldowania na pobyt stały, jako warunku uczestniczenia i korzystania z pełnych uprawnień w zebraniu wiejskim narusza prawo.

Dane z ewidencji ludności mogą być pomocne w ustaleniu charakteru pobytu osoby na terenie sołectwa, nie przesądzają jednak o uprawnieniach wyborczych danej osoby.