W związku z powyższą problematyką należy wspomnieć m.in. o przepisach prawnych PomocUkrainaU. Na podstawie art. 73 PomocUkrainaU wprowadzono przepisy umożliwiające przekazywanie pomocy społecznościom lokalnym i regionalnym innych państw, w tym społecznościom na terenie Ukrainy. Na podstawie tego przepisu w art. 10 SamGminU dodano ust. 3 o treści:

Gminy, związki międzygminne oraz stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego mogą udzielać pomocy, w tym pomocy finansowej, społecznościom lokalnym i regionalnym innych państw. Podstawą udzielania tej pomocy jest uchwała organu stanowiącego gminy, związku międzygminnego lub właściwego organu statutowego stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego.

W kontekście poruszonego zagadnienia warto odnotować stanowisko wyrażone w uchwale Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Rzeszowie z 26.4.2022 r. (Nr XI/797/2022).

W rozstrzygnięciu tym organ nadzoru zakwestionował uchwałę rady miejskiej w sprawie udzielenia pomocy rzeczowej dla służb ratowniczych prowadzących działania ratownicze na terenie Ukrainy. W argumentacji prawnej zwrócono uwagę na istotne aspekty prawne. Po pierwsze podano, że zgodnie z przepisem art. 216 ust. 2 pkt 5 FinPubU wydatki budżetu jednostki samorządu terytorialnego są przeznaczone na realizację zadań określonych w odrębnych przepisach, a w szczególności m.in. na pomoc rzeczową lub finansową dla innych jednostek samorządu terytorialnego, określoną odrębną uchwałą przez organ stanowiący JST. Ponadto w art. 220 ust. FinPubU określono, że z budżetu JST może być udzielona innym jednostkom samorządu terytorialnego pomoc finansowa w formie dotacji celowej lub pomoc rzeczowa.

Po drugie wskazano, że zgodnie z przywołanymi przepisami FinPubU jednostki samorządu terytorialnego w ramach prowadzonej działalności mogą udzielać pomocy rzeczowej, niemniej ustawa wyraźnie precyzuje, że pomoc ta może być udzielana wyłącznie innym jednostkom samorządu terytorialnego. Udzielenie pomocy rzeczowej musi być poprzedzone odrębną uchwałą organu stanowiącego.

Po trzecie podkreślono wreszcie, że wymóg w zakresie odrębnej uchwały został spełniony przez radę miejską, niemniej jednak z uchwały jednoznacznie wynika, że pomoc rzeczowa udzielona zostanie służbom Ukrainy prowadzącym działania ratownicze na terenie objętym wojną. W ocenie regionalnej izby obrachunkowej zapisy te stoją w oczywistej sprzeczności z zapisami art. 216 ust. 2 pkt 5 oraz 220 ust. 1 FinPubU.

Finalnie z powyższych przyczyn regionalna izba obrachunkowa stwierdziła nieważność całej uchwały w sprawie pomocy rzeczowej.

Podsumowując, rozstrzygnięcie nadzorcze regionalnej izby obrachunkowej jest prawnie uzasadnione. Rada gminy może przekazać pomoc, w tym pomoc rzeczową w trybie ustalonym specustawą, lecz musi właściwie określić adresata pomocy. Nie mogą być adresatem pomocy służby prowadzące działanie ratownicze na terenie Ukrainy, lecz społeczności lokalne i regionalne innego państwa.

Źródło: https://rzeszow.rio.gov.pl