W ramach projektu przewiduje się dodanie zupełnie nowej jednostki redakcyjnej tekstu prawnego oznaczonej jako art. 74a w SamGminU. Treść tego artykułu ma być następująca:

1. Związek międzygminny i gmina nie będąca członkiem tego związku międzygminnego mogą zawierać porozumienia w sprawie powierzenia związkowi międzygminnemu określonych przez nie zadań publicznych. 

2. Związek międzygminny wykonujący zadania publiczne objęte porozumieniem przejmuje prawa i obowiązki gminy, związane z powierzonymi mu zadaniami, a gmina ta ma obowiązek udziału w kosztach realizacji powierzonego zadania. 

3. Postanowienia ust. 1 i 2 stosuje się odpowiednio do porozumień zawieranych przez związek powiatowo-gminny i gminę nie będącą członkiem tego związku powiatowo-gminnego.

Dodanie tego przepisu jest konsekwencją problemów praktycznych gmin w przystępowaniu do związku gminnego w celu wspólnej realizacji różnych zadań publicznych. Jak bowiem wskazano w projekcie uzasadnienia, aktualne regulacje prawne nie pozwalają związkowi międzygminnemu na zawieranie porozumień z gminami (nawet takimi, które nie są członkami związku) w sprawie powierzenia związkowi międzygminnemu określonych zadań publicznych. Przystąpienie gminy do związku międzygminnego jest zaś procedurą długotrwałą: wymaga zmiany statutu związku, uzgodnienia zmiany statutu z wojewodą, podjęcia uchwał przez rady gmin uczestniczących w związku oraz gminy aspirującej do związku, ogłoszenia w wojewódzkim dzienniku urzędowym, wreszcie – wpisu w rejestrze związków międzygminnych. Przystąpienie gminy do związku międzygminnego nakłada długotrwałe i nieokreślone w czasie zobowiązania na gminę, z których nie będzie się mogła uwolnić inaczej, niż przez wystąpienie ze związku.

Jak podkreślono, z powyższych względów często zdarza się, że małe gminy nie są zainteresowane przystępowaniem do związku międzygminnego, zwłaszcza w sytuacji, gdy chciałyby jedynie przejściowo powierzyć związkowi określone zadania, a nie wiązać się z nim na czas nieokreślony i trwały.

Przedstawiono również w uzasadnieniu projektu konkretne przykłady przemawiające za koniecznością wprowadzenia omawianego rozwiązania legislacyjnego. Projektodawca odniósł się do sytuacji, w której związek międzygminny realizuje projekt unijny w zakresie zadań transportowych. Podano w tym zakresie, że: Związek międzygminny i gmina sąsiednia (nie będąca członkiem związku) zainteresowane były przekazaniem zadań transportowych tej gminy na rzecz związku (niezależnie od projektu unijnego). Ponieważ przepisy nie pozwalają na zawarcie porozumienia z taką gminą, pozostawało rozwiązanie polegające na przystąpieniu tej gminy do związku. Niestety okazało się to niemożliwym ze względu na rygory realizowanego projektu unijnego, który nie pozwalał na zmianę składu „osobowego” związku międzygminnego.

Podsumowując należy przyjąć, że zapisy przedmiotowego projektu wydają się istotne, z punktu widzenia zadań jednostek samorządu terytorialnego, a w konsekwencji i wydatkowania środków budżetowych przez te jednostki. Zatem wydaje się pożądane, aby podany projekt wszedł w życie, co z pewnością będzie z korzyścią dla jednostek małych, które są zainteresowane tylko przejściowo (a nie na stałe) współpracować ze związkiem międzygminnym. Co istotne, forma współpracy w postaci porozumienia jest także formą odformalizowaną w stosunku do struktury związku międzygminnego, a to ma znaczenie dla szybkiego i sprawnego funkcjonowania samorządu gminnego.