Temat dotyczy rządowego projektu nowelizacji ustawy o oświadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa oraz niektórych innych ustaw. Jedną z najważniejszych zmian, jakie zawiera ten projekt jest wprowadzenie elektronicznego systemu zaświadczeń lekarskich o czasowej niezdolności do pracy. E-zwolnienia będą dostarczane do ZUS oraz płatnika składek na ubezpieczenia społeczne bez konieczności przesyłania papierowych oryginałów tych dokumentów, jak miało to miejsce do tej pory. Zniesiony będzie obowiązek przesyłania do ZUS oryginałów papierowych zaświadczeń lekarskich, a także przechowywania przez wystawiającego drugiej kopii zaświadczeń przez wymagane ustawowo trzy lata. Zlikwidowany będzie także obowiązek dostarczania płatnikowi składek zaświadczeń lekarskich przez ubezpieczonego. Docelowo nastąpi likwidacja obsługi papierowych bloczków formularzy ZUS ZLA.

Informowanie płatników składek o zaświadczeniach wystawionych ich ubezpieczonym będzie następowało automatycznie.

System teleinformatyczny dla lekarzy

Dzięki proponowanym zmianom lekarze uzyskają bezpłatny dostęp do danych zgromadzonych na kontach ubezpieczonych i płatników składek w zakresie niezbędnym do wystawienia zaświadczenia o niezdolności do pracy z powodu choroby czy opieki nad członkiem rodziny. Swój profil informacyjny lekarze będą tworzyć za pomocą systemu teleinformatycznego, bezpłatnie udostępnionego przez ZUS. Mając dostęp do ww. danych, lekarz wpisze informacje o stanie pacjenta, np. kod choroby czy okres niezdolności do pracy. Wystawione zwolnienie (wypełnione i podpisane) będzie przekazywane automatycznie na elektroniczną skrzynkę podawczą ZUS.

Obok e-zwolnienia przesyłanego elektronicznie do ZUS, pacjent będzie mógł otrzymać wydruk e-zwolnienia zaopatrzony w podpis i pieczątkę lekarza. Wydruk będzie sporządzany na prośbę pacjenta, np. w przypadkach, gdy płatnik składek nie posiada profilu informacyjnego, na który ZUS ma przekazywać otrzymane zwolnienie. Wystawienie zaświadczenia o niezdolności do pracy w postaci pisemnej będzie możliwe, np. podczas wizyt domowych u pacjentów i braku dostępu do Internetu. Blankiety zwolnień lekarz wydrukuje ze swojego profilu.

Wystawione przez lekarza e-zwolnienie będzie dostarczane do płatników składek przez skrzynkę podawczą ZUS na profil informacyjny płatnika. Za pomocą elektronicznego systemu będą także wystawiane zaświadczenia o niezdolności do pracy przez lekarzy orzeczników ZUS.

Korzyści proponowanych zmian

Dzięki proponowanym zmianom możliwe udostępnienie wystawiającym przeglądu poprzednich zwolnień lekarskich przez dostęp do informacji, kiedy, na jaki okres i z powodu jakiego schorzenia zaświadczenia te zostały wystawione.

Postępowanie o wypłatę zasiłku w przypadku, gdy płatnikiem zasiłku jest płatnik składek, będzie wszczynane na podstawie zaświadczenia lekarskiego otrzymanego na profilu informacyjnym płatnika lub na podstawie wydruku zaświadczenia e-zwolnienia przekazywanego przez ubezpieczonego. W przypadku, gdy płatnikiem będzie ZUS postępowanie będzie wszczynane na podstawie wniosku lub wydruku zaświadczenia. E-zwolnienia będą udostępniane przez ZUS Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. Taka wymiana informacji ma się rozpocząć od 1 stycznia 2016 r.

Powyższe zmiany mają zwiększyć możliwość prowadzenia działań kontrolnych; elektroniczne zaświadczenia lekarskie będą trafiały bezpośrednio do systemu informatycznego ZUS, co umożliwi szybsze podejmowanie przez pracowników ZUS kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy oraz kontroli prawidłowości orzekania o czasowej niezdolności do pracy, co dotyczy przede wszystkim zwolnień krótkoterminowych.

Zmiany w ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku

Zmiany obejmą również zasady obliczania podstawy wymiaru zasiłku w przypadku krótszego niż 12 miesięcy okresu ubezpieczenia chorobowego dla osób prowadzących pozarolniczą działalność oraz innych grup zawodowych, dla których podstawą wymiaru składek jest kwota deklarowana. Zmiany mają na celu walkę z obecnymi nadużyciami w tym zakresie. Chodzi o sytuacje, gdy po krótkim, jedno-, dwumiesięcznym okresie opłacania składek na wysokim poziomie następuje długi okres pobierania zasiłku w wysokości adekwatnej do zadeklarowanej podstawy wymiaru. Dlatego też projekt nowelizacji przewiduje uśrednienie podstawy wymiaru składki, a w konsekwencji podstawy wymiaru zasiłku w przypadku krótkiego okresu ubezpieczenia chorobowego i zadeklarowanego przychodu przekraczającego najniższą podstawę wymiaru składki. Przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku dla ubezpieczonych z zadeklarowaną kwotą i podlegających ubezpieczeniu chorobowemu przez okres krótszy niż 12 miesięcy mają być brane pod uwagę okres ubezpieczenia z poprzedniego tytułu, ale tylko wówczas, gdy ubezpieczenie chorobowe rozpoczęło się po przerwie nieprzekraczającej 30 dni od ustania ubezpieczenia chorobowego z innego tytułu. Jest to wykonanie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego. Projekt przewiduje również sposób ustalania podstawy wymiaru zasiłku dla ubezpieczonych, którzy zachorują przed upływem pełnego miesiąca kalendarzowego ubezpieczenia, a okres ubezpieczenia zaczął się po przerwie krótszej niż 30 dni od ubezpieczenia z innego tytułu.

Zmiany w zasiłku macierzyńskim

Projekt zawiera również zmiany dotyczące zasiłku macierzyńskiego. Uprawnionymi do tego zasiłku będzie także ubezpieczony ojciec dziecka (lub ubezpieczony członek najbliższej rodziny) w przypadku śmierci matki, porzucenia przez nią dziecka lub niemożności sprawowania opieki z powodu np. niezdolności do samodzielnej egzystencji. Do tej pory nie było to możliwe. Ponadto do otrzymania zasiłku opiekuńczego nie będzie konieczne pozostawanie ubezpieczonego w związku małżeńskim z rodzicem stale opiekującym się dzieckiem, jeśli poród, choroba czy pobyt w szpitalu uniemożliwia osobiste sprawowanie opieki nad dzieckiem do lat 8.

Projekt określa także maksymalną wysokość opłaty za udostępnienie komornikom sądowym danych gromadzonych na kontach ubezpieczonych, uzależniając jej wysokość od formy złożenia wniosku. Maksymalna wysokość opłaty wyniesie 2 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia przyjętego w celu ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na dany rok kalendarzowy.

Wejście w życie nowelizacji ustawy

Omawiana nowelizacja ma wejść w życie 1 stycznia 2015 r., z wyjątkiem przepisów związanych z tworzeniem profilu płatnika, zmian w zasiłku macierzyńskim, opiekuńczym (które mają wejść w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia ustawy) oraz dotyczących ustalania podstawy wymiaru zasiłków, które mają wejść w życie pierwszego dnia czwartego miesiąca następującego po miesiącu ogłoszenia ustawy. Do końca 2017 roku będzie obowiązywał okres przejściowy, w trakcie którego równolegle będą funkcjonować dwa systemy dokumentacji zwolnień lekarskich – stary i nowy.

Źródło: www.sejm.gov.pl