Uzasadnienie zmian

Ustawa z dnia 21.3.2014 r. o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. z 2014 r. poz. 619) weszła w życie 15.6.2014 r. Zmiany wymagały przepisy powyższej ustawy, które w dotychczasowym brzmieniu zawężały uprawnienia lekarzy medycyny rodzinnej w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej wyłącznie do świadczeń medycyny rodzinnej. Efektem tych ograniczeń było wykluczenie pewnych grup lekarzy z udzielania świadczeń w podstawowej opiece zdrowotnej. Jak podkreślono w uzasadnieniu, taka sytuacja dotyczyła w szczególności lekarzy pediatrów i lekarzy internistów. W rezultacie lekarze pediatrzy, którzy są profesjonalnie przygotowani do udzielania świadczeń zdrowotnych dzieciom, byli pozbawieni tej możliwości, a dzieci mają ograniczony dostęp do świadczeń lekarza pediatry w ramach podstawowej opieki zdrowotnej.

Możliwość udzielania świadczeń w podstawowej opiece zdrowotnej przez internistów i pediatrów

W ustawie o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych dodano w art. 55 nowy ust. 2a. Dzięki tej zmianie rozszerzono możliwość udzielania świadczeń zdrowotnych w podstawowej opiece zdrowotnej w ramach systemu powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego. Zmiana obejmuje otwarcie segmentu świadczeń zdrowotnych przez lekarzy pediatrów i lekarzy internistów, którzy:
1) posiadają specjalizację I stopnia w dziedzinie medycyny ogólnej, lub
2) specjalizację I lub II stopnia, lub tytuł specjalisty w dziedzinie chorób wewnętrznych (interniści), lub
3) specjalizację I lub II stopnia lub tytuł specjalisty w dziedzinie pediatrii.
Warunkiem udzielania świadczeń w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej przez lekarzy internistów oraz pediatrów jest wymóg udzielania tych świadczeń w zakresie swoich kwalifikacji potwierdzonych odpowiednimi dokumentami. Należy zwrócić uwagę, że lekarze interniści i pediatrzy na podstawie art. 14 ust. 1 pkt 1 ustawy z 24.8.2007 r. o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 166, poz. 1172) mogli udzielać świadczeń z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej z zastrzeżeniem, że taka sytuacja dotyczyła tylko tych osób, które posiadały ww. kwalifikacje w dniu wejścia w życie ww. ustawy, tj. dnia 29.9.2007 r.

Nowa definicja podstawowej opieki zdrowotnej

Kolejna zmiana wiąże się ze zmianą definicji podstawowej opieki zdrowotnej przez dodanie do jej zakresu świadczeń z zakresu chorób wewnętrznych – w związku z możliwością udzielania świadczeń opieki zdrowotnej przez lekarzy posiadających specjalizację I lub II stopnia lub tytuł specjalisty w dziedzinie chorób wewnętrznych. Po zmianach ustawodawca wprowadza także możliwość wyboru świadczeniodawcy udzielającego świadczeń w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej, tak, aby złożona przez świadczeniobiorcę deklaracja wyboru nie traciła ważności w przypadku zmiany miejsca pracy przez lekarza, pielęgniarkę, czy położną. Wprowadzone zmiany mają na celu poprawę dostępu do świadczeń zdrowotnych pacjentom, a świadczeniodawcom ułatwienie zarządzania i rozliczania usług z Narodowym Funduszem Zdrowia. Należy zauważyć, że pacjent będzie teraz mógł wybrać dowolnego lekarza, pielęgniarkę lub położną, składając, tak jak dotychczas, jedną lub kilka deklaracji wyboru, z tą różnicą, że będzie to również wybór świadczeniodawcy, u którego dany lekarz, pielęgniarka lub położna udzielają świadczeń. W przypadku zmiany miejsca zatrudnienia przez wybranego przez siebie lekarza, pielęgniarkę, czy położną, pacjent będzie mógł wybrać nowego świadczeniodawcę, u którego osoba ta rozpoczęła udzielanie świadczeń zdrowotnych.

Zmiana w zakresie deklaracji wyboru lekarza, pielęgniarki i położnej

Ustawa zmieniająca poprawia także kwestię zmiany deklaracji wyboru. W art. 28 ustawy o świadczeniach doprecyzowano, że opłata za zmianę deklaracji wyboru nie dotyczy przyczyn powstałych po stronie świadczeniodawcy. Dodatkowo zwiększono możliwość bezpłatnej zmiany świadczeniodawcy udzielającego świadczeń z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej z dwóch do trzech razy w ciągu roku kalendarzowego. Ma to na celu złagodzenie ograniczeń w wyborze świadczeniodawców i większą swobodę w ich zmianie. W ustawie o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych dodano upoważnienie ustawowe dla ministra właściwego do spraw zdrowia do wydania rozporządzenia określającego wzory deklaracji wyboru lekarza, pielęgniarki i położnej podstawowej opieki zdrowotnej. Dotychczas wzór deklaracji wyboru był określany przez Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia. Dokonano także zmiany w art. 56 ust. 1, w którym wprowadzono możliwość złożenia deklaracji wyboru świadczeniodawcy, lekarza, pielęgniarki i położnej podstawowej opieki zdrowotnej w postaci elektronicznej. Jednocześnie pacjent będzie miał możliwość złożenia deklaracji wyboru świadczeniodawcy udzielającego świadczeń z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej w postaci elektronicznej potwierdzonej przy wykorzystaniu np. profilu zaufanego ePUAP w rozumieniu art. 3 pkt 14 ustawy z 17.2.2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne (Dz.U. z 2013 r. poz. 235). Ustawa wprowadza przepis przejściowy, zgodnie z którym świadczeniodawca, u którego przed dniem wejścia w życie ustawy złożono deklaracje wyboru, staje się świadczeniodawcą, wybranym przez świadczeniobiorcę zgodnie z art. 28 ust. 1 ustawy w znowelizowanym brzmieniu, co ma na celu uniknięcie konieczności składania przez świadczeniobiorców nowych deklaracji.

Ułatwienie dostępu do lekarza specjalisty

Kolejną ważną kwestią jest zmiana art. 57 ustawy o świadczeniach. Wprowadzona zmiana ma na celu ułatwienie dostępu do lekarza specjalisty w przypadku pozytywnego wyniku badań przesiewowych wykonywanych u dzieci do 1. roku życia i finansowanych ze środków publicznych. Dziecko, u którego stwierdzono nieprawidłowy wynik badania przesiewowego, będzie z założenia kierowane niezwłocznie do lekarza specjalisty. Oznacza to, że wynik badania przesiewowego będzie jednoznaczny ze skierowaniem do poradni specjalistycznej, co będzie wiązało się z natychmiastowym objęciem dziecka chorego opieką specjalistyczną. Do ustawy wprowadzono zapis art. 57 ust. 1a, zgodnie z którym leczenie w ambulatoryjnej opiece specjalistycznej chorób wrodzonych wykrytych w wyniku badań przesiewowych wykonanych u dzieci do 1. roku życia będzie możliwe bez konieczności przedstawienia skierowania lekarza podstawowej opieki zdrowotnej do lekarza specjalisty. Przepis ten dotyczyć będzie wyłącznie badań przesiewowych, mających na celu wykrycie wad wrodzonych, które są wykonywane u dzieci do 1. roku życia, w tym m.in. badań przesiewowych w kierunku hipotyreozy, fenyloketonurii, mukowiscydozy oraz innych rzadkich wad metabolicznych wykonywanych w ramach programu zdrowotnego „Program badań przesiewowych noworodków w Polsce na lata 2009–2014”.