Osoby tworzące rodzinę zastępczą lub prowadzące rodzinny dom dziecka

Od 27.10.2020 r. obowiązują zmiany wprowadzone ustawą z 17.9.2020 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn (Dz.U. z 2020 r. poz. 1761), które przewidują zwolnienie od podatku od spadków i darowizn dla obdarowanych lub spadkobierców przebywających w rodzinie zastępczej, w przypadku gdy darczyńcą lub spadkodawcą była osoba tworząca rodzinę zastępczą lub prowadzącą rodzinny dom dziecka. Nowe zasady obejmują rodziny zastępcze, rodzinne domy dziecka, placówki opiekuńczo-wychowawcze i inne formy opieki sprawowanej przez osoby spokrewnione i niespokrewnione, definiowane w ustawie o pieczy zastępczej. Jednak do nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych, które nastąpiło przed dniem wejścia ustawy wprowadzającej zmianę (tj. przed 27.10.2020 r.) zastosowanie mają przepisy ustawy z 28.7.1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1813 ze zm.; dalej: PodSpDarU) we wcześniejszym brzmieniu.

Podatnicy w I grupie podatkowej

W dodanym ust. 4a do art. 14 PodSpDarU zdefiniowano, że za zstępnych w rozumieniu ustawy uważa się również osoby, które przebywają lub przebywały w rodzinie zastępczej, w rodzinnym domu dziecka, w placówce opiekuńczo-wychowawczej lub w regionalnej placówce opiekuńczo-terapeutycznej, o których mowa w ustawie z 9.6.2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, a za wstępnych także odpowiednio osoby tworzące rodzinę zastępczą, prowadzące rodzinny dom dziecka lub pracujące z dziećmi w placówce opiekuńczo-wychowawczej lub w regionalnej placówce opiekuńczo-terapeutycznej.

Zatem poprzez rozszerzenie pojęcia zstępnych o wstępnych ww. osoby zaliczono do I grupy podatkowej.

Opodatkowanie spadków i darowizn

Opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn podlega nabycie przez nabywcę, od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej:

– 9 637 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej,

– 7 276 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do II grupy podatkowej,

– 4 902 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej.

Zwolnienie od podatku

Zwolnieniu od podatku od spadków i darowizn podlega jednak nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:

1) dokonają zgłoszenia nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-5, 7 i 8 oraz ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia – w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4 (art. 4a ust. 1 pkt 1 PodSpDarU) oraz

2) w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza kwotę zwolnioną od podatku – udokumentują ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub SKOK lub przekazem pocztowym.

W niektórych okolicznościach ww. termin 6 miesięcy na zgłoszenie nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych liczony jest w sposób szczególny, dotyczy to sytuacji, gdy:

1) dokumentem potwierdzającym nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych jest akt poświadczenia dziedziczenia lub europejskie poświadczenie spadkowe lub

2) gdy nabywca dowiedział się o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych po upływie ww. terminów.