Rozporządzeniem określono:
- zasady wykonywania szczepień ochronnych (w tym dokumentację) oraz
- program szczepień ochronnych
dla żołnierzy zawodowych.
Świadczeniodawca wykonujący szczepienia ochronne żołnierzy zawodowych dokumentuje realizację szczepienia przez odnotowanie ich w:
- dokumentacji medycznej prowadzonej w punkcie szczepień oraz
- Międzynarodowej Książeczce Szczepień.
Świadczeniodawca przekazuje informację o wykonaniu szczepienia ochronnego do jednostki organizacyjnej wojskowej służby zdrowia wyznaczonej przez szefa jednostki organizacyjnej właściwej do spraw zdrowia podległej Ministrowi Obrony Narodowej, w terminie 7 dni od dnia jego wykonania, zamieszczając w niej:
- imię, nazwisko i PESEL szczepionego żołnierza,
- nazwę choroby, przeciw której jest wykonywane szczepienie,
- nazwę i numer serii szczepionki,
- informację o rozpoczętym cyklu szczepienia, z terminem podania kolejnych dawek.
Jeśli świadczeniodawcą jest Służba Wywiadu Wojskowego i Służba Kontrwywiadu Wojskowego, w informacji nie zamieszcza się danych osobowych żołnierza.
Dane o szczepieniach ochronnych żołnierzy zawodowych objęte informacją o wykonaniu szczepienia ochronnego, gromadzi się w Centralnym Rejestrze Szczepień Żołnierzy Zawodowych prowadzonym w Systemie Ewidencji Wojskowej SEW on-line.
Program szczepień ochronnych dla żołnierzy zawodowych
I. Kalendarz szczepień ochronnych
| Rodzaj szczepienia | Żołnierze zawodowi podlegający szczepieniom | Uwagi |
|---|---|---|
|
Przeciw TĘŻCOWI: – podskórnie, 1) szczepionką monowalentną tężcową (T); 2) szczepionką skojarzoną tężcowo-błoniczą (Td); 3) szczepionką skojarzoną durowo-tężcową (TyT) – domięśniowo; 4) szczepionka skojarzona poliwalentna, inaktywowana przeciwko błonicy-tężcowi i poliomyelitis (dTPolio) – ze wskazań indywidualnych, żołnierze zawodowi narażeni na zakażenie tężcem, |
– żołnierze zawodowi pełniący zawodową służbę wojskową w ciągłym kontakcie z glebą, – żołnierze zawodowi pełniący zawodową służbę przy usuwaniu odpadów komunalnych lub nieczystości ciekłych oraz przy konserwacji urządzeń służących temu celowi, – żołnierze zawodowi (szczepieni podstawowo, tzn. objęci szczepieniem obowiązkowym dzieci i młodzieży), pojedyncze dawki przypominające co 10 lat, – żołnierze zawodowi, nieszczepieni w przeszłości podlegają pełnemu szczepieniu podstawowemu, – w zależności od sytuacji epidemiologicznej – szczepienia w ramach profilaktyki poekspozycyjnej należy prowadzić szczepionką monowalentną lub szczepionką skojarzoną tężcowo-błoniczą (T lub Td), |
– szczegółowe wytyczne dla szczepień przeciw tężcowi u osób zranionych zawiera część II: Informacje uzupełniające, – dawka przypominająca powinna być podawana po ocenie statusu immunologicznego żołnierza i zgodnie z zaleceniami producenta, – szczepionka dTPolio powinna być użyta do doszczepiania osób uprzednio zaszczepionych w trybie podstawowym zgodnie z programem szczepień w pojedynczej dawce zgodnie z zaleceniami producenta |
|
Przeciw BŁONICY – podskórnie, 1) szczepionką monowalentną błoniczą (d); 2) szczepionką skojarzoną tężcowo-błoniczą (Td) – domięśniowo; 3) szczepionka skojarzona poliwalentna, inaktywowana przeciwko błonicy-tężcowi i poliomyelitis (dTPolio) – ze wskazań indywidualnych, żołnierze zawodowi pełniący zawodową służbę wojskową w styczności z chorymi na błonicę, |
– żołnierze zawodowi pełniący zawodową służbę wojskową wymagającą kontaktu z osobami przybywającymi z obszarów epidemicznego występowania błonicy lub związaną z wyjazdem na te obszary, – żołnierze zawodowi szczepieni podstawowo, tzn. objęci szczepieniem obowiązkowym dzieci i młodzieży, pojedyncze dawki przypominające co 10 lat, – w zależności od sytuacji epidemiologicznej – dawka przypominająca nie powinna być podana wcześniej niż po upływie 3 lat od ostatniej wakcynacji szczepionką Td, |
– szczepionka dTPolio powinna być użyta do doszczepiania osób uprzednio zaszczepionych w trybie podstawowym zgodnie z programem szczepień w pojedynczej dawce |
|
Przeciw DUROWI BRZUSZNEMU: – podskórnie, 1) szczepionką monowalentną durową (Ty); 2) szczepionką skojarzoną durowo-tężcową (TyT); 3) szczepionką monowalentną, polisacharydową, bezkomórkową zawierającą oczyszczony polisacharyd otoczkowy Vi – ze wskazań indywidualnych, żołnierze zawodowi narażeni na zakażenie durem brzusznym, |
– żołnierze zawodowi pełniący zawodową służbę wojskową przy usuwaniu odpadów lub nieczystości ciekłych oraz przy konserwacji urządzeń służących temu celowi, – w zależności od sytuacji epidemiologicznej, |
– żołnierze zawodowi pełniący zawodową służbę wojskową w zakresie czynności związanych z diagnostyką duru brzusznego – dawkowanie i cykl szczepień wg zaleceń producenta |
|
Przeciw WŚCIEKLIŹNIE – domięśniowo lub podskórnie – ze wskazań indywidualnych, żołnierze zawodowi podejrzani o zakażenie wirusem wścieklizny, |
– żołnierze zawodowi wyjeżdżający do rejonów endemicznego występowania zachorowań na wściekliznę, – żołnierze zawodowi mający styczność ze zwierzęciem chorym na wściekliznę lub podejrzanym o zakażenie wirusem wścieklizny |
– szczepienia w ramach profilaktyki poekspozycyjnej (szczegółowe wytyczne zawiera część II: Informacje uzupełniające), – szczepienia wg wskazań producenta, – szczepienie podstawowe wg schematu: 0, po 1 tyg., po 1 miesiącu, po 12 miesiącach |
|
Przeciw WIRUSOWEMU ZAPALENIU WĄTROBY TYPU B – domięśniowo – żołnierze zawodowi pełniący zawodową służbę wojskową na stanowiskach służbowych w korpusie osobowym medycznym narażeni na zakażenie HBV, |
– inni żołnierze zawodowi narażeni w sposób szczególny na zakażenie, pełniący zawodową służbę wojskową na stanowiskach służbowych związanych z możliwością uszkodzenia ciągłości tkanek |
– szczepienia podstawowe wg schematu: 0; 1; 6 miesięcy, – nie należy szczepić żołnierzy zawodowych uprzednio zaszczepionych podstawowo przeciw WZW typu B w ramach szczepień obowiązkowych dzieci i młodzieży, – szczepień przypominających nie przewiduje się |
|
Przeciw WIRUSOWEMU ZAPALENIU WĄTROBY TYPU A – domięśniowo – żołnierze zawodowi wyjeżdżający do krajów o wysokiej i pośredniej endemiczności zachorowań na WZW typu A, |
– żołnierze zawodowi zatrudnieni przy produkcji i dystrybucji żywności, – żołnierze zawodowi pełniący zawodową służbę wojskową przy usuwaniu odpadów komunalnych i przy konserwacji urządzeń wodno-kanalizacyjnych |
– dawkowanie i cykl szczepień wg zaleceń producenta |
| Przeciw KLESZCZOWEMU ZAPALENIU MÓZGU | – żołnierze zawodowi przebywający długotrwale w kompleksach leśnych, na obszarach endemicznego występowania zachorowań na kleszczowe zapalenie mózgu,– żołnierze zawodowi kierowani w rejony endemicznego występowania zachorowań na kleszczowe zapalenie mózgu | – szczepienia wg wskazań producenta,
– szczepienia podstawowe wg schematu 0, 1–3, 5–12 miesięcy. Dawka przypominająca po 3 latach od zakończenia szczepienia podstawowego, kolejne dawki co 3–5 lat |
| Przeciw JAPOŃSKIEMU ZAPALENIU MÓZGU | – żołnierze zawodowi wyjeżdżający do krajów o wysokiej i pośredniej endemiczności zachorowań na japońskie zapalenie mózgu | – szczepienia wg wskazań producenta |
| Przeciw zakażeniom wywoływanym przez DWOINKĘ ZAPALENIA OPON MÓZGOWO-RDZENIOWYCH GRUPY C | – szczepienie w zależności od wskazań epidemiologicznych,
– żołnierze zawodowi pełniący zawodową służbę wojskową w styczności z chorymi lub nosicielami dwoinki zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, – żołnierze zawodowi pełniący zawodową służbę wojskową na stanowiskach służbowych w korpusie osobowym medycznym |
– szczepienia wg wskazań producenta szczepionką skoniugowaną, jedną dawką szczepionki |
| Przeciw zakażeniom wywoływanym przez DWOINKĘ ZAPALENIA OPON MÓZGOWO-RDZENIOWYCH GRUPY B | – wszyscy żołnierze zawodowi | – szczepienia wg wskazań producenta, dwoma dawkami szczepionki |
| Przeciw zakażeniom wywoływanym przez DWOINKĘ ZAPALENIA OPON MÓZGOWO-RDZENIOWYCH GRUPY A, C, Y, W 135 | – wszyscy żołnierze zawodowi | – szczepienia wg wskazań producenta, jedną dawką szczepionki |
| Przeciw ODRZE, ŚWINCE I RÓŻYCZCE | – szczepienia w zależności od wskazań epidemiologicznych,
– żołnierze zawodowi dotychczas nieszczepieni przeciw śwince, odrze i różyczce w ramach szczepień obowiązkowych, |
– szczepienie przypominające żołnierzy zawodowych szczepionych wcześniej przeciw odrze lub różyczce szczepionkami monowalentnymi przy użyciu jednej dawki szczepionki skojarzonej – podawane w wywiadzie przebycie zachorowań na odrę, świnkę lub różyczkę nie jest przeciwwskazaniem do szczepienia, szczepionkę należy wówczas podać po 4 tygodniach od wyzdrowienia, – nie należy szczepić kobiet w okresie ciąży, ani takich, które w przeciągu następnych trzech miesięcy planują zajść w ciążę |
| Przeciw OSPIE WIETRZNEJ |
– szczepienia ze wskazań epidemiologicznych, – żołnierze zawodowi, którzy nie chorowali na ospę wietrzną |
– według zaleceń producenta |
|
Przeciw POLIOMYELITIS – domięśniowo, 1) szczepionka inaktywowana IPV; 2) szczepionka skojarzona poliwalentna, inaktywowana przeciwko błonicy-tężcowi i poliomyelitis (dTPolio) |
– żołnierze zawodowi wyjeżdżający do rejonów endemicznego występowania zachorowań na Poliomyelitis | – szczepienie przypominające szczepionką inaktywowaną IPV, poliwalentną – jednorazowo,
– szczepionka dTPolio powinna być użyta do doszczepiania osób uprzednio zaszczepionych w trybie podstawowym zgodnie z programem szczepień w pojedynczej dawce |
| Przeciw GRYPIE SEZONOWEJ | – wszyscy żołnierze zawodowi | – szczepienia wg wskazań producenta, stosownie do zaleceń WHO,
– szczepionki ważne są tylko 1 rok (sezonowe), ze względu na coroczne zmiany składu, wg zaleceń WHO |
| Przeciw ŻÓŁTEJ GORĄCZCE | – żołnierze zawodowi wyjeżdżający do rejonów endemicznego występowania zachorowań na żółtą gorączkę | – szczepienia według wskazań producenta,
– nie należy szczepić osób uczulonych na białko kurze |
| Przeciw WĄGLIKOWI, CHOLERZE, OSPIE PRAWDZIWEJ, JADOWI KIEŁBASIANEMU | – wszyscy żołnierze zawodowi | – szczepienia wg zaleceń producenta,
– decyzję o rozpoczęciu szczepienia podejmuje Minister Obrony Narodowej na wniosek Szefa jednostki organizacyjnej podległej Ministrowi Obrony Narodowej do spraw zdrowia |
II. Informacje uzupełniające
Program szczepień ochronnych dla żołnierzy zawodowych realizuje się w korelacji z realizowanym wcześniej obowiązkowym programem szczepień ochronnych dzieci i młodzieży.
Szczepienia przeciw wściekliźnie (poekspozycyjne)
Wytyczne dotyczące swoistego zapobiegania wściekliźnie u osób mających kontakt ze zwierzęciem chorym lub podejrzanym o zachorowanie na wściekliznę (przedstawiono też zasady immunoprofilaktyki czynno-biernej)
| Rodzaj kontaktu ze zwierzęciem | Stan zdrowia zwierzęcia | Zapobieganie | |
|---|---|---|---|
| w chwili narażenia | podczas obserwacji weterynaryjnej; 15-dniowa obserwacja weterynaryjna może być stosowana wyłącznie w odniesieniu do zwierząt, takich jak pies i kot | ||
| Brak ran lub kontakt pośredni | – | – | nie wymaga |
| Oślinienie zdrowej skóry | – | – | nie wymaga |
| Oślinienie uszkodzonej skóry, lekkie pogryzienia i zadrapania | zwierzę zdrowe | objawy wścieklizny | rozpoczęcie podawania szczepionki z chwilą zaobserwowania objawów wścieklizny u zwierzęcia |
| zwierzę podejrzane o wściekliznę | zwierzę zdrowe (niepotwierdzone objawy) | natychmiastowe rozpoczęcie podawania szczepionki – przerwać, gdy zwierzę zdrowe | |
| zwierzę wściekłe, dzikie, nieznane, niebadane | – | natychmiastowe rozpoczęcie podawania szczepionki | |
| Głębokie pogryzienia, zadrapania, oślinienie błon śluzowych | zwierzę zdrowe | objawy wścieklizny | natychmiastowe rozpoczęcie podawania szczepionki + swoistej immunoglobuliny (lub surowicy) |
| zwierzę podejrzane o wściekliznę | zwierzę zdrowe (niepotwierdzone objawy) | natychmiastowe rozpoczęcie podawania szczepionki + swoistej immunoglobuliny (lub surowicy) – można przerwać, gdy zwierzę zdrowe | |
| zwierzę wściekłe, dzikie, nieznane, niebadane | – | natychmiastowe rozpoczęcie podawania szczepionki + swoistej immunoglobuliny (lub surowicy) | |
Swoiste zapobieganie czynne:
Rozpoczęcie szczepienia według skróconego (tj. poekspozycyjnego) schematu szczepień zgodnie z zaleceniami producenta szczepionki – schemat podawania kolejnych dawek – w 0; 3; 7; 14; 30 dobie.
Swoiste zapobieganie czynno-bierne:
jak wyżej + jednocześnie z pierwszą dawką szczepionki podaje się swoistą immunoglobulinę ludzką – 20 j.m./kg m.c. Immunoglobulinę można podać do 7 dnia od czasu podania 1 dawki szczepionki.
Kwalifikacje do szczepienia przeciwko wściekliźnie przeprowadza specjalistyczna poradnia chorób zakaźnych.
Jeśli narażona została osoba uprzednio szczepiona przeciw wściekliźnie, podaje się tylko dwie dawki przypominające szczepionki wg schematu szczepienia: w 0; 3 dobie. Nie należy wówczas podawać swoistej immunoglobuliny (lub surowicy).
Szczepienia przeciw tężcowi u osób zranionych
Wytyczne dotyczące swoistego zapobiegania tężcowi u osób zranionych
| Historia szczepień pacjenta | Ryzyko wystąpienia tężca | |
|---|---|---|
| niskie | wysokie | |
| nieszczepieni lub niekompletnie szczepieni lub historia szczepień niepewna | szczepionka Td lub T, następnie kontynuować kolejne dawki szczepienia podstawowego wg schematu 0, 1, 6 miesiąc | szczepionka Td lub T + antytoksyna (LIT – swoista immunoglobulina 250/500 j.m.
lub KAT – surowica przeciwtężcowa 3000 j.m.),następnie kontynuować kolejne dawki szczepienia podstawowego wg schematu 0,1, 6 miesiąc |
| szczepienie podstawowe lub przypominające – ostatnia dawka dłużej niż 10 lat temu | szczepionka Td lub T – 1 dawka przypominająca | szczepionka Td lub T – 1 dawka przypominająca + antytoksyna (LIT – swoista immunoglobulina 250/500 j.m.
lub KAT – surowica przeciwtężcowa 3000 j.m.) |
| szczepienie podstawowe lub przypominające – ostatnia dawka 5–10 lat temu | szczepionka Td lub T – 1 dawka przypominająca | szczepionka Td lub T – 1 dawka przypominająca |
| szczepienie podstawowe lub przypominające – ostatnia dawka krócej niż 5 lat temu | nie wymaga |
nie wymaga, ewentualnie gdy szczególnie wysokie ryzyko – rozważyć szczepienie szczepionką T lub Td – 1 dawka przypominająca |
Szczepienia przeciw gruźlicy Przyjęto, że uodpornienie przeciw gruźlicy realizuje się poprzez krajowy program szczepień wieku dziecięcego.
Organizacja szczepień
- Szczepienia przeprowadza się na zasadach ogólnych, zgodnie z przepisami ustawy z 5.12.2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz.U. z 2013 r. poz. 947).
- W czasie zaistnienia zagrożeń organizacja szczepień może być określona przez właściwego miejscowo Wojskowego Inspektora Sanitarnego, odpowiednio do aktualnej sytuacji, po uzyskaniu akceptacji Głównego Inspektora Sanitarnego WP.
