Ze stanowiskiem można zapoznać się na stronie ZPP. W piśmie do MF, Związek przywołał art. 5 ust. 1 DochSamTerytU, który traktuje, że źródłem dochodów własnych powiatu są odsetki od środków finansowych gromadzonych na rachunkach bankowych powiatu, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej. W związku z powyższym odsetki stanowią odrębne od dotacji celowej źródło dochodu powiatu. Także odsetki gromadzone na rachunku bankowym pochodzące z dotacji celowej nie powinny być traktowane inaczej, gdyż przepisu szczególnego w tej sprawie nie zawiera ani FinPubU, ani DochSamTerytU.

Komentarz eksperta

Stanowisko ZPP wydaje się być trafne. Przemawiają za tym także inne argumenty natury prawnej. Przede wszystkim wskazać należy, że organy władzy publicznej na mocy art. 7 Konstytucji RP działają – na podstawie i w granicach prawa. Przy takim założeniu, należy także oceniać sposób postępowania Ministerstwa Finansów. W kontekście poruszonej problematyki warto zwrócić uwagę m.in. na art. 111 FinPubU. Z jego treści wynika m.in., że dochodami podatkowymi i niepodatkowymi budżetu państwa są: (….)
1) podatki i opłaty, w części, która zgodnie z odrębnymi ustawami nie stanowi dochodów jednostek samorządu terytorialnego, przychodów państwowych funduszy celowych oraz innych jednostek sektora finansów publicznych;
9) odsetki od środków zgromadzonych na rachunkach bankowych państwowych jednostek budżetowych lub organów władzy publicznej, o ile odrębne ustawy nie stanowią inaczej;
10) odsetki od lokat terminowych ustanowionych ze środków zgromadzonych na centralnym rachunku bieżącym budżetu państwa;
11) odsetki od udzielonych z budżetu państwa pożyczek krajowych i zagranicznych;
(…)
15) inne dochody określone w odrębnych ustawach lub umowach międzynarodowych;
(…)
Na uwagę zasługuje fakt, że do żadnej z ww. kategorii dochodów nie można zaliczyć wspomnianych – odsetek bankowych od środków przekazanych tytułem dotacji celowych jednostce samorządu terytorialnego. Jak wiadomo, stosowanie domniemań w szeroko pojętej sferze prawa publicznego jest z zasady wykluczone. Nie można więc kwalifikować choćby przez analogię wspomnianych odsetek bankowych do którejkolwiek z ww. kategorii dochodów.

Należy także wskazać, że istnieją regulacje w polskim systemie prawnym, które jednoznacznie wskazują na przynależność kwot wynikających z naliczonych odsetek od przekazanych środków – dla dysponenta (dystrybutora) środków. Regulacje takie zawarte są w RehZawU oraz w SFWONU. I tak, w pierwszej z tych ustaw, tj. w art. 46 pkt 8a RehZawU postanowiono, że przychodami Funduszu (PFRON) są: odsetki od środków, o których mowa w art. 48 ust. 1 – chodzi tu o środki przekazywane przez Fundusz dla samorządów wojewódzkich i powiatowych na realizację określonych zadań na wyodrębnione rachunki bankowe. Z kolei, w drugiej z ustaw, w art. 3 ust. 1 pkt 3 SFWONU postanowiono, że przychodami Funduszu (Solidarnościowego) są – odsetki od środków Funduszu pozostających na wyodrębnionych rachunkach bankowych, których obowiązek utworzenia wynika z obowiązujących przepisów lub umów, będących w dyspozycji kierownika jednostki organizacyjnej realizującej zadania finansowane ze środków Funduszu.

Zatem, w tych przykładowo wymienionych stanach prawnych ustawodawca zadecydował, że odsetki od przekazanych przez dysponenta środków pieniężnych – są przynależne temu dysponentowi, a nie podmiotowi (samorządowi), który uzyskał świadczenie główne. Brak jednak takich specjalnych regulacji w odniesieniu do podanych odsetek, a związanych z gromadzeniem na rachunkach bankowych samorządów dotacji celowych na realizację zadań z zakresu administracji rządowej.

Końcowo warto także wskazać na dodatkowy aspekt cywilnoprawny związany z przynależnością wspomnianych odsetek do dochodów własnych jednostki samorządu terytorialnego. Mianowicie chodzi o zastosowanie w tym zakresie art. 224 § 1 KC, gdzie mowa m.in. o tym, że samoistny posiadacz rzeczy, nabywa własność pożytków naturalnych, które zostały od rzeczy odłączone w czasie jego posiadania, oraz zachowuje pobrane pożytki cywilne, jeżeli stały się w tym czasie wymagalne. Warto odnotować, że taką argumentacją posługiwał się SN w uchwale z 17.10.2001 r. (III CZP 51/01), gdzie również analizowano kwestię przynależności odsetek – dla dysponenta środków pieniężnych dla jednostki samorządowej (tamże PFRON), bądź dla odbiorcy środków (powiatu), który gromadził je na rachunku bankowym uzyskując z tego tytułu dodatkowo odsetki. Ostatecznie SN przyjął, że m.in. z uwagi na ww. mechanizm cywilnoprawny, środki tytułem odsetek należne są powiatowi.

Całokształt ww. okoliczności prawnych pozwala przyjąć wniosek, że wspomniane odsetki bankowe od dotacji celowej na realizację zadania z zakresu administracji rządowej stanowią jednak dochód własny jednostki samorządu terytorialnego. W konsekwencji mogą być one przeznaczane na koszty zadań zleconych z ww. zakresu przedmiotowego.