Źródłem wątpliwości są regulacje prawne § 5 SpecUsługOpR, gdzie postanowiono, że:

Opłata za specjalistyczne usługi jest wnoszona przez osobę uzyskującą pomoc w formie specjalistycznej usługi lub jej opiekuna, bezpośrednio lub przelewem do kasy urzędu gminy, w terminie do 15. dnia każdego miesiąca następującego po miesiącu, w którym wykonano usługę.

Z gramatycznego brzmienia ww. regulacji wynika, że powyższe opłaty powinny być wnoszone bezpośrednio lub przelewem do kasy urzędu gminy. Warto jednak zauważyć, że ten przepis jest zasadniczo adresowany do samych osób, które uiszczają opłaty, a jedynie pośrednio do gmin (urzędów). Może więc dochodzić wielokrotnie do sytuacji, i to niezależnej od „woli” gminy, w których opłaty nie będą jednak wnoszone w ten sposób, a np. na konto ośrodka pomocy społecznej. Z prawnego punktu widzenia z pewnością opłaty ponoszone na oba sposoby stanowić będą skuteczną formę zapłaty za wykonaną usługę opiekuńczą. Należy bowiem mieć na uwadze fakt, że jednostka budżetowa (np. OPS) nie ma osobowości prawnej, a działa w ramach macierzystej gminy, więc zapłata na konto któregokolwiek z tych podmiotów skutkuje w tożsamy sposób, czyli wygaśnięciem zobowiązania.

Z punktu widzenia podanej problematyki na uwagę zasługuje dodatkowo fakt, że na podstawie art. 9 ust. 1 SamGminU, w celu wykonywania zadań gmina może tworzyć jednostki organizacyjne, a także zawierać umowy z innymi podmiotami, w tym z organizacjami pozarządowymi. Co ciekawe, na kanwie tego faktu warto odnotować stanowisko zawarte w piśmie Regionalnej Izby Obrachunkowej w Gdańsku z 24.4.2018 r. (znak RP.0441/78/15/17/1/2018, źródło: bip.gdansk.rio.gov.pl). Stanowisko to, mimo upływu ponad 3 lat, nadal zachowuje aktualność, w kontekście podnoszonych w podanym artykule kwestii kontroli urzędów wojewódzkich, które kwestionują płatności za ww. usługi wnoszone na konta ośrodków pomocy społecznej. Regionalna izba obrachunkowa, opierając się o ww. przepis SamGminU, wskazała m.in., że: (….) w zależności od sposobu ukształtowania realizacji zadania (wykonywane w ramach urzędu, wykonywane przez jednostkę budżetową gminy), zróżnicowane będzie postępowanie proceduralne (zasady wnoszenia opłat) związane z należnościami, o których mowa w § 5 ww. rozporządzenia. Opisana dychotomiczna koncepcja sposobu realizacji zadań przez odrębne strukturalnie jednostki ma również uzasadnienie w kontekście kompleksowego funkcjonowania określonej jednostki samorządu terytorialnego, względnie jednostki budżetowej. Dalej zwrócono uwagę na fakt, że skoro jednostka budżetowa zajmuje się realizacją zadania zarówno od strony faktycznej, jak i prawnej, to konsekwentnie, uzasadniona będzie również jego realizacja w aspekcie ewidencyjnym, przejawiająca się przyjmowaniem wpłat od osób fizycznych na rachunek bankowy tej właśnie jednostki. Podano również, że za tą koncepcją przemawia zasada jawności i przejrzystości finansów publicznych wynikające z art. 33 FinPubU. Wskazano również, że określone zdarzenia, mając skutki w sferze gospodarki finansowej, winny mieć możliwie pełne odzwierciedlenie w urządzeniach księgowych tej jednostki, która realizuje dane zadanie, rzecz jasna z uwzględnieniem istoty regulacji art. 11 ust. 1 FinPubU. Dla przypomnienia, z tej ostatniej regulacji wynika, że jednostkami budżetowymi są jednostki organizacyjne sektora finansów publicznych nieposiadające osobowości prawnej, które pokrywają swoje wydatki bezpośrednio z budżetu, a pobrane dochody odprowadzają na rachunek odpowiednio dochodów budżetu państwa albo budżetu jednostki samorządu terytorialnego. Ostatecznie samorządowa jednostka organizacyjna i tak musi odprowadzić pobrane dochody na rachunek budżetu jednostki samorządu terytorialnego. 

Podsumowując, wskazane wyżej stanowisko Regionalnej Izby Obrachunkowej w Gdańsku wydaje się być uzasadnione względami systemowymi. Zatem, można przyjąć założenie, że w zależności od zastosowanego mechanizmu realizacji zadania, różne mogą być metody postępowania związane z ww. opłatami. Oczywiście nadrzędną powinnością gminy jest spełnienie wymogu z art. 255 ww. FinPubU, czyli terminowe odprowadzenie wpływów z ww. opłat na rachunek bieżący dochodów dysponenta części budżetowej przekazującego dotację celową (wojewody), według stanu środków określonego na:

  1. 10 dzień miesiąca – w terminie do 15 dnia danego miesiąca;
  2. 20 dzień miesiąca – w terminie do 25 dnia danego miesiąca.

Jednakże spełnienie ww. wymogu odprowadzenia środków, należy pozostawić jednostce samorządu terytorialnego realizującej zadania opiekuńcze, do czego uprawnia systemowa analiza regulacji prawnych wskazanych aktów prawnych.