Stanowisko PIP na temat szczepień przeciwko COVID-19. Komentarz

Inspekcja pracy potwierdziła autentyczność opublikowanego w mediach społecznościowych zdjęcia pisma z lutego 2021 r. z logotypem PIP, w którym Główny Inspektorat Pracy informuje, że jest ono prawdziwym dokumentem. Zawiera ono poradę prawną udzieloną przez inspektora pracy z OIP w Łodzi pracownikowi, który zwrócił się z prośbą o odpowiedź na pytanie, czy pracodawca może zmusić pracownika do poddania się testowi i szczepieniu na COVID-19 oraz żądać okazania potwierdzenia poddania się takim czynnościom. Porada prawna udzielona pracownikowi zawiera przedstawienie indywidualnych poglądów inspektora pracy i nie stanowi oficjalnego stanowiska całej PIP.

W treści stanowiska, zostało wskazane, że w kwestiach dotyczących walki z pandemią COVID-19 „Państwowa Inspekcja Pracy opiera się jedynie na oficjalnych stanowiskach instytucji i organów uprawnionych do wypowiadania się w tych kwestiach, a w szczególności Ministra Zdrowia, Głównego Inspektora Sanitarnego oraz Rady Medycznej do spraw COVID-19 przy Prezesie Rady Ministrów”. Co oznacza, że inspekcja kieruje się przede wszystkim instrukcjami i oficjalnymi wytycznymi organów centralnych, które są odpowiedzialne w Polsce za walkę z pandemią COVID-19. 

Państwowa Inspekcja Pracy „uważa za celowe i zasadne jak najszersze poddawanie się pracowników szczepieniom przeciwko COVID-19, zaznaczając jednocześnie, iż w myśl aktualnie obowiązujących przepisów prawa poddanie się tym szczepieniom ma charakter dobrowolny. Odnotować jednak przy tym należy, iż wśród praktyków prawa pracy prezentowane jest również stanowisko, że ocena tej sytuacji nie jest wcale tak jednoznaczna, bowiem pracodawca jest zobowiązany do stosowania wszelkich dostępnych środków, które eliminują lub ograniczają zagrożenie życia lub zdrowia w zakładzie pracy, a dostępne szczepienia w sposób bezpośredni i znaczący zmniejszają ryzyko rozprzestrzeniania się COVID-19”. Taka ocena pozwala pracodawcom bardziej swobodnie wykorzystywać interpretacje praktyków i komentatorów w tym zakresie, co może być wykorzystane podczas kontroli inspekcji pracy przez pracodawcę, który w sposób szerszy chroni zdrowie i życie pracowników wprowadzając środki ochrony przeciwko COVID-19. 

Państwowa Inspekcja Pracy podkreśla, „że zgodnie z Kodeksem pracy obowiązkiem pracodawcy jest ocena i dokumentacja ryzyka zawodowego związanego z wykonywaną pracą oraz zapewnienie niezbędnych środków profilaktycznych zmniejszających to ryzyko. W przypadku zatrudniania pracowników w warunkach narażenia na działanie szkodliwych czynników biologicznych pracodawca ma obowiązek stosować wszelkie dostępne środki eliminujące narażenie, a jeżeli jest to niemożliwe – ograniczające stopień tego narażenia, przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki. Ponadto pracodawca jest zobligowany do prowadzenia rejestru prac narażających pracowników na działanie szkodliwych czynników biologicznych zakwalifikowanych do grupy 3 lub 4 zagrożenia oraz rejestru pracowników narażonych na działanie szkodliwych czynników biologicznych zakwalifikowanych do grupy 3 lub 4 zagrożenia”. Można to tłumaczyć, jako pozostawienie pewnej przestrzeni pracodawcom, którzy będą próbowali stosować metody mające zagwarantować bezpieczeństwo pracowników w czasie epidemii COVID-19, a także zastosować środki zachęcające do szczepień przeciwko COVID-19. Należy jednak podkreślić, że każdą sytuacje pracodawców, o których mowa w stanowisku inspekcji pracy należy traktować indywidualnie i jest to również uzależnione od charakteru i rodzaju wykonywanej pracy w związku z tym rozstrzygniecie inspekcji pracy może być bardzo różne w zależności od tego jakiego pracodawcy będzie ono dotyczyło.

Państwowa Inspekcja Pracy w stanowisku z 19.7.2021 r. podkreśla, że szczepienia przeciwko COVID-19 mają istotne znaczenie w zapobieganiu zakażeniom koronawirusem SARSCoV-2. Treść tego stanowiska, została przedstawiona wszystkim okręgowym inspektorom pracy i zgodnie z wytycznymi inspekcji pracy powinni oni respektować takie stanowisko.