Standard 1130 – naruszenie niezależności lub obiektywizmu
|
Standard po zmianie |
Standard przed zmianą |
|
W przypadku rzeczywistego lub domniemanego naruszenia niezależności lub obiektywizmu szczegóły tego naruszenia muszą zostać ujawnione odpowiednim osobom. Sposób ich ujawnienia zależy od charakteru naruszenia. Interpretacja: Naruszenia niezależności organizacyjnej lub indywidualnego obiektywizmu mogą wystąpić m.in. w postaci konfliktu interesów o charakterze osobistym, ograniczenia zakresu badania, ograniczenia w dostępie do danych, personelu i majątku, jak również ograniczenia zasobów, np. finansowania. Określenie osób, którym należy ujawnić szczegóły naruszenia niezależności lub obiektywizmu, zależy od charakteru naruszenia oraz od opisanych w karcie audytu oczekiwań wobec audytu wewnętrznego i obowiązków zarządzającego audytem wewnętrznym względem kierownictwa wyższego szczebla i rady. 1330.A1 – Audytorzy wewnętrzni muszą powstrzymać się od oceny działalności operacyjnej, za którą byli uprzednio odpowiedzialni. Ograniczenie obiektywizmu zachodzi wtedy, gdy audytor wewnętrzny świadczy usługi zapewniające dotyczące działań, za które był odpowiedzialny w ciągu roku poprzedzającego badanie. 1130.A2 – Zadania zapewniające dotyczące obszarów, za które odpowiada zarządzający audytem wewnętrznym, muszą być nadzorowane przez osobę spoza audytu wewnętrznego. |
|
|
– |
1130.A3 – Audyt wewnętrzny może świadczyć usługi zapewniające w obszarach, w których świadczył usługi doradcze, pod warunkiem że charakter doradztwa nie naruszał obiektywizmu, a na etapie przydzielania audytorów do zadania zapewniono indywidualny obiektywizm. |
|
1130.C1 – Audytorzy wewnętrzni mogą świadczyć usługi doradcze także w zakresie działań operacyjnych, za które byli uprzednio odpowiedzialni. 1130.C2 – Jeżeli w związku z wykonaniem proponowanej usługi doradczej może nastąpić ograniczenie niezależności lub obiektywizmu audytorów wewnętrznych, informacja ta musi zostać ujawniona zleceniodawcy przed podjęciem się zadania. |
|
Zdarzają się jednak sytuacje, gdy kierownictwo jednostki przydziela audytora wewnętrznego do wykonywania prac niezwiązanych z audytem (np. członkostwo audytora w komisji przetargowej powołanej w celu opiniowania ofert w konkursie ofert na realizację zadań pożytku publicznego, członkostwo w zespole spisowym przy przeprowadzaniu inwentaryzacji), wówczas należy przyjąć, że nie działa on w charakterze audytora wewnętrznego. Standardy wskazują, że obiektywizm został naruszony, jeżeli audytor świadczy usługi zapewniające dotyczące działań, za które był odpowiedzialny w ciągu roku poprzedzającego badanie. Realizacja czynności doradczych w zakresie działań operacyjnych, za które audytor był uprzednio odpowiedzialny, nie stanowi naruszenia obiektywizmu.
Audytor wewnętrzny został powołany do zespołu spisowego przy przeprowadzaniu inwentaryzacji w Gminie X. na dzień 31.12.2015 r. Inwentaryzację zakończono 15.1.2016 r.
1) Audytor przeprowadził przed 15.1.2017 r. zadanie zapewniające, którego celem była ocena zgodności przeprowadzonej inwentaryzacji z ustawą o rachunkowości – obiektywizm audytora został naruszony.
2) Audytor przeprowadził przed 15.1.2017 r. szkolenie w zakresie metod i terminów przeprowadzania inwentaryzacji na przykładzie inwentaryzacji przeprowadzonej na 31.12.2015 r. – obiektywizm audytora nie został naruszony.
Wprowadzony od 1.1.2017 r. standard 1112 wskazuje na konieczność podjęcia odpowiednich zabezpieczeń w celu ograniczenia niezależności i obiektywizmu, w sytuacji gdy audytor wewnętrzny wykonuje obowiązki wykraczające poza audyt wewnętrzny. W interpretacji do powyższego standardu Instytut Audytorów Wewnętrznych wskazuje, że zabezpieczeniami są działania nadzorcze, często prowadzone przez radę, podejmowane w celu poradzenia sobie z tymi potencjalnymi naruszeniami. Mogą one polegać na okresowej ocenie podległości i obowiązków sprawozdawczych, a także na stworzeniu alternatywnych procesów pozwalających uzyskać zapewnienie co do obszarów objętych dodatkowymi obowiązkami.
W JST, jak już wcześniej wykazano, trudno znaleźć odpowiednik rady, która pozostaje niezależna od kierownictwa wyższego szczebla. Dlatego też kierownictwo jednostki już na etapie powierzenia audytorowi wewnętrznemu działań operacyjnych niezwiązanych z audytem wewnętrznym powinno mieć na uwadze ewentualne konsekwencje w postaci naruszenia niezależności i obiektywizmu. Standard wskazuje, że działania nadzorcze mogą polegać m.in. na okresowej ocenie podległości audytu wewnętrznego. W tym miejscu należy zauważyć, że w JST kierownik komórki audytu wewnętrznego (w jednoosobowej komórce – audytor wewnętrzny) podlega bezpośrednio kierownikowi jednostki. Zatem każda inna podległość niż bezpośrednio wójtowi/burmistrzowi/prezydentowi/przewodniczącemu zarządu stanowi naruszenie art. 280 FinPubU.
W standardzie 1130 – naruszenie niezależności lub obiektywizmu dodano standard wdrożenia dla usług zapewniających 1130.A3, zgodnie z którym audytor wewnętrzny może świadczyć usługi zapewniające w obszarach, w których świadczył usługi doradcze, pod warunkiem że charakter doradztwa nie naruszał obiektywizmu, a na etapie przydzielania audytorów do zadania zapewniono indywidualny obiektywizm. Szczegółowy sposób i tryb przeprowadzania audytu wewnętrznego w jednostkach sektora finansów publicznych został określony przez Ministra Finansów w rozporządzeniu z 4.9.2015 r. w sprawie audytu wewnętrznego oraz informacji o pracy i wynikach tego audytu (Dz.U. z 2015 r. poz. 1480). Wskazane rozporządzenie kładzie nacisk na zachowanie obiektywizmu przy świadczeniu usług doradczych w unormowaniu zawartym w § 23, zgodnie z którym audytor wewnętrzny powstrzymuje się od wykonywania czynności doradczych, które prowadziłyby do przyjęcia przez niego obowiązków, odpowiedzialności lub uprawnień wchodzących w zakres zarządzania jednostką i informuje o tym kierownika jednostki. Jeżeli istnieje prawdopodobieństwo, że charakter doradztwa naruszył obiektywizm, to w myśl standardu 1130.A3 audytor wewnętrzny powinien powstrzymać się od wykonywania zadań zapewniających w obszarze objętym doradztwem.
