W Dz.U. z 2017 r. pod poz. 935 opublikowano ustawę z 7.4.2017 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania administracyjnego oraz niektórych innych ustaw (dalej: nowelizacja), która w art. 9 nowelizuje przepisy PPSA m.in. w zakresie możliwości wnoszenia sprzeciwu od niektórych decyzji.
Jak wynika z § 2a dodanego do art. 3 PPSA, sądy administracyjne orzekają także w sprawach sprzeciwów od decyzji wydanych na podstawie art. 138 § 2 ustawy z 14.6.1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 23 ze zm., dalej: KPA). Zgodnie z art. 138 § 2 KPA, organ odwoławczy może uchylić zaskarżoną decyzję w całości i przekazać sprawę do ponownego rozpatrzenia organowi pierwszej instancji, gdy decyzję taką wydano z naruszeniem przepisów postępowania, a konieczny do wyjaśnienia zakres sprawy ma istotny wpływ na jej rozstrzygnięcie. Przekazując sprawę, organ ten powinien wskazać, jakie okoliczności należy wziąć pod uwagę przy ponownym rozpatrzeniu sprawy.
W dziale III PPSA, po rozdziale 3 dodano rozdział 3a zatytułowany „Sprzeciw od decyzji” (art. 64a-64e PPSA). Wynika z niego, że od decyzji, o której mowa w art. 138 § 2 KPA skarga nie przysługuje, jednakże strona niezadowolona z treści decyzji może wnieść od niej sprzeciw .
Nowelizacja wprowadza następujące zasady dotyczące wnoszenia wspomnianego sprzeciwu:
1) do sprzeciwu od decyzji stosuje się odpowiednio przepisy o skardze, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej (sprzeciw od decyzji powinien czynić zadość wymaganiom pisma w postępowaniu sądowym, a ponadto zawierać wskazanie zaskarżonej decyzji, żądanie jej uchylenia oraz oznaczenie organu, który wydał zaskarżoną decyzję);
2) sprzeciw wnosi się w terminie 14 dni od dnia doręczenia skarżącemu decyzji, za pośrednictwem organu, którego decyzja jest przedmiotem sprzeciwu (termin ten uważa się za zachowany także wtedy, gdy przed jego upływem strona wniosła sprzeciw od decyzji wprost do sądu administracyjnego – w takim przypadku sąd niezwłocznie wezwie organ, który wydał zaskarżoną decyzję, do przekazania sądowi kompletnych i uporządkowanych akt sprawy);
3) organ przekaże sprzeciw od decyzji sądowi wraz z kompletnymi i uporządkowanymi aktami sprawy w terminie 14 dni od dnia jego otrzymania (w przypadku wniesienia skargi wprost do sądu organ, który wydał zaskarżoną decyzję, przekaże sądowi kompletne i uporządkowane akta sprawy w terminie 14 dni od dnia otrzymania wezwania) – w razie niezastosowania się do tych obowiązków sąd na wniosek skarżącego może orzec o wymierzeniu organowi grzywny, a jeżeli organ nie przekazał sądowi sprzeciwu od decyzji, mimo wymierzenia grzywny, sąd rozpoznaje sprawę na podstawie nadesłanego przez skarżącego odpisu sprzeciwu od decyzji;
4) organ może w zakresie swojej właściwości uwzględnić sprzeciw od decyzji w całości w terminie 14 dni od dnia jego otrzymania, uchylając zaskarżoną decyzję i wydając nową;
5) sąd rozpoznaje sprzeciw od decyzji na posiedzeniu niejawnym w terminie 30 dni od dnia wpływu sprzeciwu od decyzji (sąd, rozpoznając sprzeciw od decyzji, może przekazać sprawę do rozpoznania na rozprawie).
Ponadto, zgodnie z nowowprowadzonym art. 151a PPSA, sąd, uwzględniając sprzeciw od decyzji, uchyla decyzję w całości, jeżeli stwierdzi naruszenie art. 138 § 2 KPA. Sąd może ponadto orzec z urzędu albo na wniosek strony o wymierzeniu organowi grzywny. Od wyroku sądu w tym zakresie nie przysługuje środek odwoławczy, z tym że na zawarte w wyroku postanowienie w przedmiocie grzywny przysługuje zażalenie. Natomiast w razie nieuwzględnienia sprzeciwu od decyzji sąd oddala sprzeciw.
Do postępowań przed sądami administracyjnymi, wszczętych i niezakończonych przed 1.6.2017 r. stosuje się przepisy PPSA w brzmieniu dotychczasowym.
