W Dz.U. z 2020 r. pod poz. 1486 opublikowano ustawę z 14.8.2020 r. o zmianie ustawy o statystyce publicznej, ustawy o powszechnym spisie rolnym w 2020 r. oraz ustawy o narodowym spisie powszechnym ludności i mieszkań w 2021 r.

1. Statystyka publiczna

Przede wszystkim, do art. 35b ustawy z 29.6.1995 r. o statystyce publicznej (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 443) dodano ust. 5, zgodnie z którym przekazanie służbom statystyki publicznej danych osobowych z katalogu danych przetwarzanych przez służby statystyki publicznej w celu sty stycznym przez dostawców publicznie dostępnych usług telekomunikacyjnych nie stanowi naruszenia tajemnicy komunikowania się w sieciach telekomunikacyjnych, o której mowa w art. 159 ust. 1 ustawy z 16.7.2004 r. – Prawo telekomunikacyjne (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 2460 ze zm.). Tajemnica ta obejmuje m.in. dane dotyczące użytkownika, treść indywidualnych komunikatów, dane transmisyjne, dane o lokalizacji, a także dane o próbach uzyskania połączenia między zakończeniami sieci.

Do wykazu danych przetwarzanych przez służby statystyczne do celów statystycznych dołączono także:

  • adres miejsca, w którym znajduje się zakończenie sieci udostępnione abonentowi publicznie dostępnej usługi telefonicznej świadczonej w stacjonarnej publicznej sieci telekomunikacyjnej;
  • adres miejsca zamieszkania abonenta publicznie dostępnej usługi telefonicznej świadczonej w ruchomej publicznej sieci telekomunikacyjnej;
  • adres do korespondencji abonenta publicznie dostępnej usługi telefonicznej świadczonej w ruchomej publicznej sieci telekomunikacyjnej. 

2. Powszechny spis rolny z 2020 r.

Dodano też przepisy do ustawy z 31.7.2019 r. o powszechnym spisie rolnym w 2020 r. (Dz.U. poz. 1728; dalej: PowszSpisRolnU). Przede wszystkim z dodanych przepisów art. 8a–8f PowszSpisRolnU wynika, że użytkownik gospodarstwa rolnego jest obowiązany przeprowadzić samospis internetowy. Jednak, gdy nie będzie mógł dopełnić tego obowiązku, w szczególności ze względu na stan zdrowia lub uzasadniony interes tego użytkownika, powinien zgłosić ten fakt służbom statystyki publicznej, telefonując na podany do wiadomości publicznej numer infolinii spisowej, nie później niż do 31.10.2020 r.

W celu umożliwienia użytkownikom gospodarstw rolnych nieposiadającym we własnym zakresie techniczno-materialnych warunków umożliwiających przeprowadzenie samospisu internetowego gminni komisarze spisowi zapewniają im bezpłatny dostęp do stanowisk komputerowych wyposażonych w sprzęt komputerowy z zainstalowanym oprogramowaniem wystarczającym do przeprowadzenia samospisu internetowego. Skorzystanie z tej możliwości nastąpi na wniosek, a stanowiska komputerowe udostępnia się w urzędach obsługujących wójtów (burmistrzów, prezydentów miast) i powinny być one dostępne dla osób niepełnosprawnych.

Ważne

Użytkownik gospodarstwa rolnego nie może odmówić przekazania danych w ramach spisu rolnego w formie bezpośredniego wywiadu lub w formie wywiadu telefonicznego. Przekazanie przez użytkownika gospodarstwa rolnego danych w formie bezpośredniego wywiadu lub w formie wywiadu telefonicznego zwalnia go z obowiązku przeprowadzenia samospisu internetowego. Bezpośrednie wywiady i wywiady telefoniczne przeprowadzają rachmistrze spisowi. Otrzymają oni wynagrodzenie za swoją pracę, które określono w przepisach art. 21 ust. 4–4c oraz art. 23 ust. 5–11 PowszSpisRolnU.

3. Narodowy spis powszechny ludności i mieszkań w 2021 r.

Zmiany wprowadzono też do ustawy z 9.8.2019 r. o narodowym spisie powszechnym ludności i mieszkań w 2021 r. (Dz.U. z 2019 r. poz. 1775; SpisPowszU). Jak wynika z nowego art. 14a SpisPowszU, osoba fizyczna objęta spisem powszechnym w ramach spisu powszechnego przekazuje dane metodami:

  • samospisu internetowego, przeprowadzanego za pośrednictwem interaktywnej aplikacji dostępnej na stronie internetowej GUS;
  • wywiadu bezpośredniego przeprowadzanego przez rachmistrza spisowego z wykorzystaniem urządzenia mobilnego wyposażonego w oprogramowanie dedykowane do przeprowadzenia spisu powszechnego;
  • wywiadu telefonicznego przeprowadzanego przez rachmistrza spisowego z wykorzystaniem: zainstalowanego na komputerze oprogramowania dedykowanego do przeprowadzenia spisu powszechnego lub urządzenia mobilnego wyposażonego w oprogramowanie dedykowane do przeprowadzenia spisu powszechnego. 
Ważne

Osoba fizyczna objęta spisem powszechnym, która nie może dopełnić obowiązku przeprowadzenia samospisu internetowego, w szczególności ze względu na stan zdrowia lub uzasadniony interes tej osoby, zgłasza ten fakt służbom statystyki publicznej, telefonując na podany do wiadomości publicznej numer infolinii spisowej, nie później niż do 31.5.2021 r.

Analogicznie jak w przypadku powszechnego spisu rolnego, zgodnie z nowym art. 17a SpisPowszU, obowiązek przeprowadzenia samospisu internetowego nie wyłą-cza możliwości zebrania w każdym czasie danych od osoby fizycznej objętej spisem powszechnym metodą wywiadu bezpośredniego lub metodą wywiadu telefonicznego. Osoba fizyczna objęta spisem powszechnym nie może odmówić przekazania danych w ramach spisu powszechnego z zastosowaniem metody wywiadu bezpośredniego lub metody wywiadu telefonicznego. Natomiast przekazanie przez osobę fizyczną objętą spisem powszechnym danych z zastosowaniem metody wywiadu bezpośredniego lub metody wywiadu telefonicznego zwalnia ją z obowiązku przeprowadzenia samospisu internetowego.

Wywiady bezpośrednie i wywiady telefoniczne przeprowadzają tu także rachmistrze spisowi, którym przysługuje wynagrodzenie określone w przepisach art. 36 ust. 4–4c oraz art. 38 ust. 5–11 SpisPowszU.

Ponadto, osoba fizyczna objęta spisem powszechnym przed przeprowadzeniem przez rachmistrza spisowego wywiadu bezpośredniego lub wywiadu telefonicznego może zweryfikować tożsamość tego rachmistrza przez kontakt telefoniczny lub osobisty z gminnym lub wojewódzkim biurem spisowym. Informacja o sposobie weryfikacji tożsamości rachmistrza spisowego jest udostępniana na stronie internetowej GUS i urzędów statystycznych oraz w materiałach informacyjnych, edukacyjnych i promocyjnych popularyzujących spis powszechny.

Ważne

Z dniem 29.8.2020 r. rachmistrze terenowi stają się rachmistrzami spisowymi, a w ciągu 7 następnych dni dyrektorzy urzędów statystycznych jako zastępcy wojewódzkich komisarzy spisowych dostosowują umowy zawarte z rachmistrzami terenowymi do wymagań określonych w art. 36 ust. 3–4c SpisPowszU w nowym brzmieniu.