Elżbieta N. zajmowała jedno z mieszkań na osiedlu Spółdzielni Mieszkaniowej „O.” w N. na podstawie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego. Wcześniej była najemcą tego lokalu na podstawie umowy z Zakładami Urządzeń Przemysłowych w N., gdyż mieszkanie to – podobnie jak wszystkie pozostałe w budynku oraz w kilku innych blokach, było mieszkaniem zakładowym, które zajmowali pracownicy wspomnianych Zakładów. Zakłady do których należały budynki, będące niegdyś dużą państwową firmą, nie przetrwały transformacji ustrojowej i ostatecznie zbankrutowały 15 lat temu.

Wcześniej, w 1998 r., gdy firma zmierzała już ku upadłości, zdecydowano o zbyciu kilku bloków mieszkalnych, wybudowanych dla pracowników Zakładów. Ponieważ nie pojawił się żaden nabywca, upadające przedsiębiorstwo zdecydowało się przekazać wszystkie swoje zasoby mieszkaniowe nieodpłatnie na rzecz SM „O.” Wszyscy najemcy stali się też członkami spółdzielni i otrzymali do zajmowanych mieszkań spółdzielcze lokatorskie prawa do lokali mieszkaniowych .

Po kilku latach Elżbieta N. zdecydowała się na przekształcenie swojego prawa lokatorskiego w pełną własność mieszkania . Jednak SM nie zamierzała tego dokonać. Najpierw nie chciała ustalić, w jakiej kwocie Elżbieta N. powinna uregulować zobowiązania wynikające z art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy z 15.12.2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1222, dalej: SpMieszkU). Ponieważ opłaty za mieszkanie były uregulowane, problemem było określenie wysokości spłat części zobowiązań spółdzielni związanych z budową, w tym części zadłużenia kredytowego spółdzielni. SM „O.” zdecydowała nieoczekiwanie, że lokatorka powinna jej zapłacić równowartość ceny rynkowej mieszkania, tj. prawie 120 tys. zł.

Sprawę ostatecznie rozstrzygnął SN na niekorzyść spółdzielni. Ostatecznie SM została zobowiązana do złożenia stosownego oświadczenia woli w przedmiocie przekształcenia spółdzielczego prawa lokatorskiego w odrębną własność mieszkania i to nieodpłatnie .

Sąd Najwyższy wskazał m.in. że zgodnie z art. 1 ust. 11 SpMieszkU, SM nie ma prawa odnosić korzyści majątkowych kosztem swoich członków , w szczególności z tytułu przekształceń praw do lokali. Biorąc pod uwagę fakt, że budynki i lokale spółdzielnia otrzymała nieodpłatnie od upadającego zakładu, żądanie od lokatorki równowartości ceny rynkowej mieszkania w zamian za przekształcenie lokatorskiego prawa we własność jest sprzeczna nie tylko z ustawą, ale nawet z celem, dla którego wprowadzono przepisy o przekształceniach praw spółdzielczych .