Jak wskazywali projektodawcy przeprowadzony w 2015 r. audyt wykazał wiele nieprawidłowości w funkcjonowaniu BOR, m.in. przerost zatrudnienia na dobrze płatnych stanowiskach, ale nie związanych z pracą operacyjną ani dowodzeniem. Ponadto, Biuro nie realizowało należycie dwóch ustawowych zadań, czyli ochrony polskich przedstawicielstw dyplomatycznych oraz ochrony obiektów i urządzeń o szczególnym znaczeniu. Audyt wykazał również, że wydatki BOR były wyższe niż ich limit przyznawany w kolejnych latach budżetowych, co powodowało konieczność uzupełniania braków przy pomocy decyzji właściwych ministrów lub uruchamiania rezerw budżetowych.

Co się zmieni w związku z powstaniem nowej formacji? Służba Ochrony Państwa ma być liczniejsza niż BOR. Docelowo zatrudnionych ma być w niej trzy tysiące funkcjonariuszy. Opracowane zostaną również nowe zasady naboru do SOP – kandydaci do służby oraz funkcjonariusze będą mogli być poddani badaniom na wariografie. Takie metody stosuje już m.in. Straż Graniczna. W celu pozyskiwania doświadczonych i posiadających odpowiednie predyspozycje funkcjonariuszy wprowadzono procedurę pozyskiwania funkcjonariuszy pracujących w innych formacjach np. Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego czy Centralnego Biura Antykorupcyjnego.

Do tej pory BOR mógł prowadzić jedynie tzw. czynności profilaktyczne oraz bazować na wiadomościach pozyskiwanych od innych służb, ale ze względu na ograniczone uprawnienia nie był dla nich równorzędnym partnerem. Nowa Służba uzyskała uprawnienie do prowadzenia czynności operacyjno-rozpoznawczych. Jak wskazali projektodawcy przy zagrożeniach występujących w dzisiejszym świecie nie sposób prowadzić skutecznej ochrony najważniejszych osób i instytucji bez możliwości pozyskiwania informacji. Natomiast przy prowadzeniu działań ochronnych w uzasadnionych przypadkach SOP będzie mogła korzystać z pomocy innych formacji, tj. Policji, Straży Granicznej i Żandarmerii Wojskowej.

Zgodnie z nowymi przepisami decyzję o zakresie działań ochronnych będzie podejmował Komendant SOP, informując o tym ministra właściwego do spraw wewnętrznych. Dotychczas takie uprawnienie przysługiwało ministrowi, a to przecież Szef BOR (zastąpi go Komendant SOP, który uzyska status centralnego organu administracji) posiadał najszerszy zakres informacji o potencjalnych zagrożeniach. Decyzję o objęciu ochroną osób spoza katalogu wymienionego w ustawie będzie w dalszym ciągu podejmował minister właściwy do spraw wewnętrznych.