Sprawiedliwość społeczna

Według dokumentu podstawą europejskiej społecznej gospodarki rynkowej jest sprawiedliwość społeczna, oparta na dobrobycie, owej sprawiedliwości i zrównoważonej przyszłości – jako cele do których należy dążyć. Komisja w kilku najważniejszych punktach przedstawiła uzasadnienie dla planu działania na najbliższe lata, skupiając się m.in. na zagadnieniach:

  1. ochrony środowiska i jego wpływu na gospodarkę;
  2. równych szans i miejsc pracy dla każdego;
  3. wspierania mobilności zawodowej i restrukturyzacji ekonomicznej;
  4. gwarancji ochrony wynagrodzenia;
  5. zapewnienia wysokiego poziomu ochrony socjalnej;
  6. walki z ubóstwem i wykluczeniem społecznym;
  7. problemów demograficznych i migracyjnych;
  8. promowania europejskich wartości na świecie.

Ekologia i cyfryzacja

W myśl idei Europejskiego Zielonego Ładu – Europa ma za cel, by do 2050 r. stać się pierwszym neutralnym dla klimatu kontynentem na świecie, z jednoczesnym rozwojem inwestycji, nowych przedsiębiorstw, technologii i gospodarki cyfrowej XXI w. Według Komisji sztuczna inteligencja i cyfryzacja nie mogą jednak doprowadzić do uprzedmiotowienia człowieka. Chociaż aż 241 mln osób w UE ma miejsce pracy – to zgodnie z przewidywaniami sztuczna inteligencja i robotyka będą w ciągu nadchodzących 5 lat źródłem niemal 60 mln nowych miejsc pracy na całym świecie. Jednocześnie duża liczba miejsc pracy zmieni się lub wręcz zniknie. „Nowe technologie stworzą nowe możliwości pracy i umożliwią bardziej elastyczne formy zatrudnienia, jednak musimy zadbać o to, by nowe miejsca pracy były wysokiej jakości, a potencjalni pracownicy dysponowali odpowiednimi umiejętnościami pozwalającymi na znalezienie takiego zatrudnienia. Gospodarka cyfrowa nie może opierać się na zbiorach przepisów prawnych i społecznych zredagowanych w XX wieku; nadszedł czas na niezbędne dostosowanie i zagwarantowanie ochrony socjalnej w nowej rzeczywistości zawodowej, a także na dostosowanie przepisów podatkowych i zapewnienie, aby każdy wnosił swój sprawiedliwy udział”.

Demografia

Komisja zwraca również uwagę na pogłębiające się różnice demograficzne, społeczne i prawne (szczególnie w zakresie ekonomicznym) pomiędzy obszarami miejskimi i wiejskim – dostrzegając konieczność pomocy tym drugim poprzez zapobieżenie tak znacznym migracjom. Komisja pisząc o sprawiedliwości międzypokoleniowej zwraca uwagę, że aktualnie wiele dzieci i młodych ludzi (często pochodzących ze środowisk o niekorzystnej sytuacji społeczno-ekonomicznej), nie ma dostępu do edukacji lub opieki zdrowotnej na wysokim poziomie, a osoby starsze nie mają dostępu do usług opiekuńczych. To właśnie owa nierówność jest hamulcem wzrostu gospodarczego i zagraża spójności społecznej.

Gwarancja pracy

Równe szanse i miejsce pracy dla każdego ma być zapewnione poprzez stworzenie bardziej efektywnego systemu kształcenia i szkoleń zawodowych, celem nabywania specjalistycznych umiejętności potrzebnych w przyszłości. Aktualnie już „Jeden milion nieobsadzonych stanowisk specjalistów w dziedzinie ICT hamuje inwestycje w obszarze transformacji cyfrowej. Ponad 50% przedsiębiorstw, które zatrudniły lub próbowały zatrudnić specjalistów w dziedzinie ICT w 2018 r. zgłaszało trudności w obsadzaniu wolnych stanowisk”. Istotne jest jednak odpowiednie zdefiniowanie potrzeb rynku pracy w przyszłości, tak aby kształcić w odpowiednim kierunku. Komisja dąży więc do zintensyfikowania walki z bezrobociem osób młodych, niepełnosprawnych i wykluczonych społecznie. Wspieranie mobilności zawodowej i restrukturyzacji ekonomicznej ma się przejawiać w tworzeniu nowych miejsc pracy w Europie, promowaniu innowacji, zapewnianiu finansowania i ograniczanie biurokracji dla Małych i Średnich Przedsiębiorców. Inwestycje i działania przedsiębiorców mają się przyczynić do rozwoju i tworzenia nowych miejsc pracy, zmniejszenia śladu węglowego, zapewnienia przystępnej cenowo energii i wzmocnienia procesu nabywania nowych umiejętności.

Równość

Celem w dążeniu do europejskiej równości jest to, aby wszyscy ci, którzy mają te same dążenia, mieli takie same możliwości ich realizacji. W kontekście równouprawnia płci w zatrudnieniu będzie się dążyło do wyeliminowania luki płacowej i emerytalnej między kobietami a mężczyznami, poprzez przejrzystość wynagrodzeń; promowanie dostępu kobiet do rynku pracy i zwiększenie liczby kobiet na wyższych stanowiskach w przedsiębiorstwach i organizacjach. Równość powinna również dotyczyć osób niepełnosprawnych, stąd też Komisja będzie dążyła do przystosowania miejsc pracy dla tych osób. Komisja zwraca ponadto uwagę, że: „Pracownicy w Europie powinni otrzymywać sprawiedliwą płacę minimalną, która pozwala na godne życie. Nie oznacza to ustanowienia takiej samej płacy minimalnej dla każdego pracownika w UE. Płace minimalne należy ustalać zgodnie z krajowymi tradycjami, w drodze układów zbiorowych lub przepisów prawa”.

Istotne jest również to, że proces starzenia się to nie jedyne wyzwanie demograficzne, istotna jest również walka z bezdomnością, ubóstwem (zagrożony jest co 5 Europejczyk) i wykluczeniem społecznym poprzez zapewnienie odpowiedniego modelu opieki zdrowotnej, zawodowej i mieszkaniowej – socjalnej.

Plan działania na 2020-2021

Według harmonogramu i załącznika do dokumentu w pierwszym kwartale 2020 r. mają się odbyć m.in.: konsultacje z partnerami społecznymi w sprawie płac minimalnych oraz rozmowy w zakresie europejskiej strategii na rzecz równouprawnienia płci, po której wprowadzone zostaną wiążące środki w zakresie przejrzystości wynagrodzeń. Drugi kwartał 2020 r. ma się skupiać na wzmocnieniu gwarancji dla młodzieży w tym zaktualizowaniu planu działania w dziedzinie edukacji cyfrowej. Trzeci kwartał 2020 r. ma dotyczyć rozpowszechniającego się zjawiska pracy za pośrednictwem platform internetowych, czwarty obejmuje zaś prace nad: aktami prawnymi o usługach cyfrowych; zieloną księgą w sprawie starzenia się społeczeństwa; europejskim programem reasekuracji świadczeń dla osób bezrobotnych. W 2021 r. będzie realizowany plan działania na rzecz wdrożenia europejskiego filaru praw socjalnych; plan działania na rzecz gospodarki społecznej oraz strategia dotycząca niepełnosprawności.