Senackie prace nad ustawą o zmianie ustawy – Kodeks postępowania administracyjnego

W dniu 19 lipca 2021 r. Senacka Komisja Ustawodawcza oraz Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji przedstawiła sprawozdanie o uchwalonym przez Sejm ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania administracyjnego (https://www.senat.gov.pl/prace/proces-legislacyjny-w-senacie/ustawy-uchwalone-przez-sejm/ustawy-uchwalone-przez-sejm/ustawa,1143.html).

Wnioski Senackiej Komisji dotyczą przede wszystkim trzech zasadniczych przepisów, jakie uchwalił Sejm. Po pierwsze Komisja proponuje by do KPA dodać art. 156 § 3 w brzmieniu nie wszczyna się postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji wydanej bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa doręczonych lub ogłoszonych przed dniem 1 stycznia 1990 r.. Po drugie Senacka Komisja proponuje by dokonać rozdzielenia podstaw prawych postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji lub postanowienia. Komisja zaproponowała zmianę Sejmowego projektu w zakresie umarzania z mocy prawa postępowania administracyjnego w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji lub postanowienia, wszczęte po upływie trzydziestu lat od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji lub postanowienia i niezakończonych przed dniem wejścia w życie ustawy. Do postępowań administracyjnych w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji lub postanowienia, wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy ostateczną decyzją lub postanowieniem, stosuje się przepisy ustawy KPA w brzmieniu nadanym ustawą zmieniającą. W szczególności nie stwierdza się nieważności decyzji, jeżeli wywołała nieodwracalne skutki prawne, a także z przyczyn, gdy decyzja wydana została z naruszeniem przepisów o właściwości, dotyczy sprawy już poprzednio rozstrzygniętej inną decyzją ostateczną albo sprawy, którą załatwiono milcząco, została skierowana do osoby niebędącej stroną w sprawie, zawiera wadę powodującą jej nieważność z mocy prawa, jeżeli od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji upłynęło dziesięć lat; decyzja wydana została bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa, jeżeli od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji upłynęło trzydzieści lat. Po trzecie zgodnie z nową propozycją w postępowaniach administracyjnych w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji lub postanowienia z przyczyn wymienionych w art. 156 § 1 pkt 2 KPA decyzja wydana została bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa, doręczonych lub ogłoszonych przed dniem 1 stycznia 1990 r., wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie ustawy ostateczną decyzją lub postanowieniem, nie stwierdza się nieważności decyzji lub postanowienia. Jeżeli nie można stwierdzić nieważności decyzji na skutek okoliczności, o których mowa organ administracji publicznej ograniczy się do stwierdzenia wydania zaskarżonej decyzji z naruszeniem prawa oraz wskazania okoliczności, z powodu, których nie stwierdził nieważności decyzji.

W efekcie tych zmian projekt Senacki łagodzi projekt uchwalony przez Sejm i umożliwia by w oparciu o art. 158 § 2 KPA organ administracji miał stwierdzenie o wydaniu decyzji bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa, co umożliwiać ma pozostawienie otwartej drogi do wystąpienia o odszkodowanie.