Obecnie obowiązujące przepisy ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnej przewidują, że czas pracy osoby niepełnosprawnej nie może przekraczać 8 godzin na dobę i 40 godzin tygodniowo, przy czym czas pracy osoby niepełnosprawnej zaliczonej do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności nie może przekraczać 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo, jeżeli lekarz wyda w odniesieniu do tej osoby zaświadczenie o celowości stosowania skróconej normy czasu pracy.

Zaproponowane zmiany

Senackie komisje: Ustawodawcza oraz Rodziny i Polityki Społecznej zaproponowały Senatowi przyjęcie zmian w tej kwestii. Proponowany przepis przewiduje, że czas pracy osoby niepełnosprawnej zaliczonej do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności nie będzie mógł przekraczać 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniu. Po wejściu w życie proponowanych zmian skrócony czas pracy nie będzie stosowany, gdy na wniosek osoby niepełnosprawnej, lekarz prowadzący badania profilaktyczne pracowników lub w razie jego braku lekarz sprawujący opiekę nad tą osobą, wyrazi na to zgodę.

Będzie też wprowadzona możliwość odwołania się od orzeczenia lekarskiego. Jeżeli osoba zatrudniona lub pracodawca nie zgadza się z treścią wskazanego wyżej zaświadczenia lekarskiego będą mogli w ciągu 7 dni od otrzymania zaświadczenia złożyć wniosek o przeprowadzenie ponownego badania lekarskiego i wydanie zaświadczenia do wojewódzkiego ośrodka medycyny pracy. Wniosek trzeba będzie złożyć za pośrednictwem lekarza, który wydał zaświadczenie.

W obecnie stanie prawnym to osoba niepełnosprawna musiała wnosić do lekarza o zgodę na krótszą normę czasu pracy, a po wejściu w życie omawianych zmian osoba niepełnosprawna będzie mogła wnieść o zgodę (opartą na podobnych przesłankach medycznych) na dłuższą normę czasu pracy. Ponadto zaświadczenia lekarskie będą mogły być kwestionowane przed wojewódzkimi ośrodkami medycyny pracy. W związku z tym, że przyjęto w trakcie pierwszego czytania omawianego projektu nowelizacji poprawkę wyłączającą prawo pracodawcy do występowania o zgodę do lekarza na wydłużenie czasu pracy, w praktyce pracodawcy nie mieliby się od czego odwoływać. Taką możliwość będą mieli tylko wtedy, gdy po pierwsze lekarz zgodzi się na wniosek pracownika na wydłużenie czasu pracy; nie będą jednak mieli w takim odwołaniu interesu faktycznego. Po drugie, wtedy gdy na wniosek pracownika lekarz nie wyrazi zgody na wydłużenie czasu pracy; wtedy jednak i sam pracownik będzie miał możliwość i interes faktyczny w wystąpieniu z odwołaniem.

Projekt nowelizacji przewiduje również, że normę czasu pracy osoby niepełnosprawnej przekraczającą skrócony czasu pracy będzie stosowana od dnia przedstawienia wymienionego wyżej zaświadczenia lekarskiego.

Przyjęcie nowych zasad wymusił wyrok Trybunału Konstytucyjnego

Omawiany projekt nowelizacji ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnej trafi teraz do głosowania w Senacie.

Celem projektu jest dostosowanie przepisów do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 czerwca 2013 r. (sygn. akt K 17/11). W wyroku tym Trybunał orzekł, że art. 15 ust. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, w brzmieniu nadanym przez ustawę z 29.10.2010 r. o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz niektórych innych ustaw, w zakresie, w jakim uzależnia zastosowanie skróconego czasu pracy do osoby niepełnosprawnej zaliczonej do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności od uzyskania zaświadczenia lekarskiego o celowości stosowania skróconej normy czasu pracy jest sprzeczny z konstytucją.

TK odroczył termin utraty mocy obowiązującej zakwestionowanego przepisu o 12 miesięcy, czyli do 9 lipca 2014 r.

Do końca 2011 r. obowiązywała zasada, zgodnie z którą czas pracy osoby niepełnosprawnej zaliczonej do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności nie może przekraczać 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo. Można było odstąpić od stosowania tego przepisu, jeżeli na wniosek osoby zatrudnionej, lekarz przeprowadzający badania profilaktyczne pracowników lub w razie jego braku – lekarz sprawujący opiekę nad tą osobą – wyrazi na to zgodę. Od 2012 r. wprowadzono zakwestionowaną zasadę, zgodnie z którą czas pracy osoby niepełnosprawnej zaliczonej do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności nie może przekraczać 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo, jeżeli lekarz przeprowadzający badania profilaktyczne pracowników lub w razie jego braku lekarz sprawujący opiekę nad osobą niepełnosprawną – i to właśnie zakwestionowano – wyda w odniesieniu do tej osoby zaświadczenie o celowości stosowania skróconej normy czasu pracy. Zatem do tej pory osoba niepełnosprawna mogła postarać się by czas jej pracy wydłużono, obecnie musi postarać się o skrócenie czasu pracy.

Istotne jest także to, że w aktualnym stanie prawnym od odmowy wydania zaświadczenia (co może być niekorzystne dla pracownika) lub od wydania zaświadczenia (co może być niekorzystne dla pracodawcy) nie można się odwołać.

Źródło: www.senat.gov.pl (druk senacki numer 580 S)