W myśl art. 26 ust. 4 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, prezes Głównego Urzędu Statystycznego ogłasza w formie komunikatu w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” corocznie w terminie do 31 marca tablice trwania życia. Analiza komunikatów ogłoszonych w roku 2011, 2012 i 2013 wykazała, że wskaźnik średniego dalszego trwania życia ulega stopniowemu wydłużeniu dla danej grupy wiekowej, co powoduje ograniczenie pozytywnego wpływu wydłużenia aktywności zawodowej na wysokość przyszłej emerytury.
Nie sprzyja to osiągnięciu celu określonego w ustawie, jakim jest wydłużenie aktywności zawodowej. Uchwalona przez Sejm nowelizacja ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych umożliwi zastosowanie tablic dalszego trwania życia obowiązujących w dniu, w którym ubezpieczony osiągnął wiek emerytalny – jeżeli będzie to bardziej korzystne dla ubezpieczonego.
Pozwoli to ubezpieczonym, którzy osiągnęli wiek emerytalny i rozważają kontynuowanie aktywności zawodowej dokładniej przewidzieć W myśl art. 26 ust. 4 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, prezes Głównego Urzędu Statystycznego ogłasza w formie komunikatu w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” corocznie w terminie do dnia 31 marca tablice trwania życia. Pozwoli to ubezpieczonym, którzy osiągnęli wiek emerytalny i rozważają kontynuowanie aktywności zawodowej dokładniej przewidzieć wysokość przyszłego świadczenia emerytalnego, niezależnie od przyszłych tablic opublikowanych przez prezesa GUS. Ponadto zmiana ta ma zachęcić ubezpieczonych do kontynuowania aktywności zawodowej po osiągnięciu wieku emerytalnego.
Zastosowanie tzw. nowych zasad wymiaru do obliczenia emerytury
Osoby urodzone przed 1948 r. nie zostały objęte reformą emerytalną, dlatego ich emerytury obliczane są wg tzw. starych zasad. Pod pewnymi warunkami istnieje jednak możliwość obliczenia emerytury wg tzw. nowych zasad. Zgodnie z art. 55 ustawy emerytalnej ubezpieczony urodzony przed 1949 r., który po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego kontynuował ubezpieczenie i wystąpił o emeryturę na podstawie art. 27 po 31.12.2008 r., ma prawo do jej wyliczenia na podstawie art. 26, czyli wg nowych zasad, jeżeli jest to dla niego korzystniejsze. Wprowadzono taką możliwość dla osób urodzonych przed 1949 r., aby zachęcić je do rezygnacji ze zgłoszenia wniosku o wcześniejsza emeryturę oraz do opóźnienia przejścia na emeryturę z tytułu osiągnięcia wieku emerytalnego.
Obecnie przepis art. 55 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych nie ma zastosowania do ubezpieczonego urodzonego przed 1949 r., który przed osiągnięciem wieku emerytalnego, miał ustalone prawo do wcześniejszej emerytury i pobierał to świadczenie. Przepis ten bezpodstawnie wyklucza takie osoby od prawa do ubiegania się o przyznanie emerytury obliczonej na podstawie art. 26 ustawy.
Projekt nowelizacji umożliwi zastosowanie tzw. nowych zasad wymiaru do obliczenia emerytury z tytułu osiągnięcia wieku emerytalnego, również wtedy, gdy emeryt przed jej uzyskaniem był uprawniony do wcześniejszej emerytury.
Przepisy ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych zapewniają możliwość ponownego obliczenia wysokości emerytury lub renty osobom, które są aktywne zawodowo po uzyskaniu prawa do tych świadczeń pod warunkiem, że wskaźnik podstawy wymiaru jest wyższy od poprzednio obliczonego.
Pułap podstawy wymiaru składek wynoszący w skali roku 30-krotność prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia, co stanowi 250% przeciętnego miesięcznego prognozowanego wynagrodzenia został wprowadzony od 1.1.1999 r. Przed tą datą zarobki, od których była pobierana składka na ubezpieczenie społeczne, nie były ograniczane.
Osoby, których zarobki przed 1999 r. kształtowały się nawet na poziomie 400 %, czy 500 % przeciętnego wynagrodzenia opłacały przed 1.1.1999 r. składki od pełnego osiąganego wynagrodzenia, czyli składki pobierane od tych osób były wielokrotnie wyższe od przeciętnych składek. Jednak do obliczenia emerytury jest stosowane – także w przypadku tych osób – generalne ograniczenie, zgodnie z którym podstawa wymiaru emerytury nie może być wyższa niż 250% przeciętnego wynagrodzenia.
Nowelizacja ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych umożliwia jednorazowe przeliczenie emerytury w przypadku osób, które osiągały stosunkowo wysokie zarobki (wskaźnik podstawy wymiaru na poziomie ponad 250%) i odprowadzały przed 1.1.1999 r. wysokie składki emerytalne. Obecnie nowelizacja ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych trafiła do podpisu prezydenta.
Podstawa prawna
• poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (druk sejmowy nr 2651)