W rządowym projekcie ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu uproszczeń dla przedsiębiorców w prawie podatkowym i gospodarczym są m.in. zmiany w ustawie z 26.6.1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1666 ze zm.; dalej: KP) w zakresie szkoleń okresowych i w zakresie służby BHP.

Kwestie dotyczące szkoleń okresowych reguluje prawo UE, jak również przepisy krajowe. Zgodnie z art. 12 dyrektywy Rady z 12.6.1989 r. w sprawie wprowadzenia środków w celu poprawy bezpieczeństwa i zdrowia pracowników w miejscu pracy (89/391/EWG) (Dz.U. L 183 z 29.6.1989, str. 1), pracodawca powinien zapewnić, aby każdy pracownik otrzymał odpowiednie przeszkolenie w zakresie bezpieczeństwa i zdrowia pracowników, w szczególności w postaci przyswojenia informacji i instrukcji specyficznych dla swojego miejsca pracy lub rodzaju wykonywanych czynności:

– podczas przyjmowania do pracy,

– w przypadku przeniesienia na inne stanowisko robocze,

– w przypadku wprowadzenia nowego wyposażenia lub zmiany wyposażenia miejsca pracy,

– w przypadku wprowadzenia nowej technologii.

Szkolenie powinno być:

– dostosowane, z uwzględnieniem charakteru występujących nowych lub zmienionych zagrożeń, oraz

– powtarzane okresowo, jeżeli jest to konieczne.

W ocenie rządu KP nazbyt rygorystycznie wdraża regulacje prawne powyższej dyrektywy w zakresie szkoleń, obejmując wszystkich pracowników obowiązkiem odbywania szkoleń okresowych, a nie jak to jest wskazane, tylko wtedy jeśli jest to konieczne i uzasadnione. Przepis art. 2373 § 2 KP przewiduje, że pracodawca ma obowiązek przeszkolić pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy przed dopuszczeniem go do pracy oraz prowadzenie okresowych szkoleń w tym zakresie.

Ze wskazanej wyżej dyrektywy wynika, że szkolenie powinno być powtarzane mając na względzie charakter zagrożeń oraz efektywność samego szkolenia. Zdaniem rządu, konieczne jest, aby KP również uwzględniał przypadki, w których pracownicy określonych grup zawodowych będą zwolnieni ze szkolenia okresowego, jeśli nie jest to wymagane ze względu na ewentualne zagrożenia, czy też efektywność szkolenia.

W myśl proponowanych przez rząd zmian, szkolenie okresowe pracownika nie jest wymagane dla pracownika na stanowisku administracyjno-biurowym, gdy rodzaj przeważającej działalności pracodawcy w rozumieniu przepisów o statystyce publicznej znajduje się w grupie działalności, dla której ustalono nie wyższą niż trzecią kategorię ryzyka w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.

Proponowane rozwiązanie uzależnia konieczność powtórzenia szkolenia BHP od kategorii ryzyka danej grupy działalności, określonej zgodnie z rozporządzeniem MPiPS z 29.11.2002 r. w sprawie różnicowania stopy procentowej składki na ubezpieczenie społeczne z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych w zależności od zagrożeń zawodowych i skutków (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1005; dalej: SkładkaUbSpołR) i odnosi się jedynie do pracowników administracyjno-biurowych u pracodawcy zakwalifikowanego do grupy zawodowej, dla której określono nie wyższą niż trzecią kategorię ryzyka. Są to grupy działalności o najniższych wskaźnikach wypadkowości i o warunkach środowiska pracy, w których występują najmniej szkodliwe czynniki dla zdrowia. Zgodnie z powyższym rozporządzeniem zostało określonych 30 kategorii ryzyka. Propozycja obejmuje tylko pierwsze 3 z 30, co stanowi 10% kategorii ryzyka, które nie byłby objęte obowiązkiem szkoleń okresowych, i dotyczy tylko pracowników administracyjno-biurowych.

Zgodnie z art. 23711 § 1 KP pracodawca zatrudniający więcej niż 100 pracowników tworzy służbę bezpieczeństwa i higieny pracy pełniącą funkcje doradcze i kontrolne w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, natomiast pracodawca zatrudniający do 100 pracowników powierza wykonywanie zadań służby bhp pracownikowi zatrudnionemu przy innej pracy. Pracodawca posiadający ukończone szkolenie niezbędne do wykonywania zadań służby bhp może sam wykonywać zadania tej służby, jeżeli:

1) zatrudnia do 10 pracowników, albo

2) zatrudnia do 20 pracowników i jest zakwalifikowany do grupy działalności, dla której ustalono nie wyższą niż trzecia kategorię ryzyka w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.

Obecne brzmienie przepisu uniemożliwia pracodawcy zatrudniającemu od 21 do 50 pracowników wykonywanie zadań służby bhp – nawet wtedy, gdy pracodawca spełnia wymogi kwalifikacyjne dla pełnienia tej służby.

Proponowana nowelizacja daje prawo pełnienia zadań służby bhp pracodawcy zatrudniającemu do 50 pracowników (tj. co do zasady nie tworzący służby bhp z sektora mikro i małych przedsiębiorstw), który ukończył szkolenie dla pracodawców wykonujących zadania służby bhp zgodnie § 13 ust. 1 rozporządzenia MGiP z 27.7.2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. z 2004 r. poz. 1860 ze zm.). Rozwiązanie to ma dotyczyć jedynie grup działalności o najniższych wskaźnikach wypadkowości i o warunkach środowiska pracy, w których występują najmniej szkodliwe czynniki dla zdrowia.

Omawiany projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu wprowadzenia uproszczeń dla przedsiębiorców w prawie podatkowym i gospodarczym trafi teraz pod obrady rządu.