Stan faktyczny
Dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej w Ł. określił A.B. zwrot podatku od towarów i usług w kwocie ponad 870 tys. zł. Gdy podatnik złożył odwołanie od decyzji Naczelnik Urzędu Skarbowego w Ł. nadał jej rygor natychmiastowej wykonalności powołując się na spełnienie przesłanek określonych przepisami art. 239b § 1 pkt 1 i 2 oraz § 2 ustawy z 29.8.1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j.: Dz.U. z 2019 r. poz. 900 ze zm.; dalej jako: OrdPU). A.B. wniósł zażalenie na to postanowienie, dowodząc, że wbrew twierdzeniom organu podatkowego, strona nie posiada zaległości w podatku od towarów i usług za inne okresy na kwotę ponad 62 tys. zł, gdyż zobowiązanie to zostało uregulowane. Jednocześnie podatnik stwierdził, że zarówno zaległość VAT, jak i kwoty zawyżonego zwrotu nadwyżki podatku VAT wynikają z nieostatecznych decyzji, które nie podlegają wykonaniu. Dyrektor Izby Administracji Skarbowej w Ł. utrzymał w mocy zaskarżone postanowienie.
Z uzasadnień sądów
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi oddalił skargę A.B. Jak wskazano w uzasadnieniu, rygor natychmiastowej wykonalności odnosi się do decyzji nieostatecznej organu I instancji i może zostać nadany do momentu rozpoznania przez organ II instancji odwołania od tego rozstrzygnięcia. W następstwie zastosowania instytucji przewidzianej w art. 239b OrdPU przyspieszony zostaje moment wymagalności obowiązku wynikającego z rozstrzygnięcia organu I instancji, a więc i termin wszczęcia postępowania egzekucyjnego mającego zapobiec trwałej utracie możliwości domagania się od strony wykonania zobowiązania podatkowego. Zgodnie z art. 239b § 1 OrdPU decyzji nieostatecznej, może być nadany rygor natychmiastowej wykonalności w sytuacji, gdy: organ podatkowy posiada informacje, z których wynika, że wobec strony toczy się postępowanie egzekucyjne w zakresie innych należności pieniężnych, lub strona nie posiada majątku o wartości odpowiadającej wysokości zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę, na którym można ustanowić hipotekę przymusową lub zastaw skarbowy, które korzystałyby z pierwszeństwa zaspokojenia, lub strona dokonuje czynności polegających na zbywaniu majątku znacznej wartości, lub okres do upływu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego jest krótszy niż 3 miesiące. Przepis ten stosuje się, jeżeli organ podatkowy uprawdopodobni, że zobowiązanie wynikające z decyzji nie zostanie wykonane.
Sąd wskazał, że na dzień podejmowania przez Naczelnika Urzędu Skarbowego w Ł. postanowienia, wobec podatnika toczyło się postępowanie egzekucyjne w zakresie należności pieniężnych z innego tytułu, zaś A.B. posiadał zaległość w podatku VAT w kwocie ponad 62 tys. zł, która została wyegzekwowana kilka dni po wydaniu postanowienia przez organ I instancji. Sąd stwierdził również, że z materiału zgromadzonego przez organ I instancji jednoznacznie wynika, że strona nie posiadała majątku o wartości odpowiadającej wysokości zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę, na którym można byłoby ustanowić hipotekę przymusową lub zastaw skarbowy, które korzystałyby z pierwszeństwa zaspokojenia. W ocenie sądu, organy uprawdopodobniły również wystąpienie przesłanki niewykonania zaległości podatkowych, bowiem wszczęcie wobec A.B. postępowania egzekucyjnego w zakresie innych należności pieniężnych oznaczało, że zostały już wyczerpane wszelkie możliwości doprowadzenia do wykonania tych wierzytelności w sposób dobrowolny. Dodatkowo charakter ujawnionych w toku postępowania kontrolnego prowadzonego w zakresie rzetelności deklarowanych podstaw opodatkowania oraz prawidłowości obliczania i wpłacania podatku VAT nieprawidłowości, mógł budzić uzasadnione obawy, że nie zostaną wykonane zaległości wynikające z nieostatecznej decyzji. Zawyżenie zwrotu podatku VAT na podstawie faktur nieodzwierciedlających rzeczywistego przebiegu transakcji, podważyło domniemanie rzetelności strony jako podatnika.
Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną podatnika. W uzasadnieniu wyroku wskazał na treść art. 239d § 1 OrdPU, zgodnie z którym w zakresie objętym wnioskiem o interpretację nie nadaje się rygoru natychmiastowej wykonalności decyzji ustalającej lub określającej wysokość zobowiązania podatkowego, wysokość zwrotu podatku lub wysokość odsetek za zwłokę albo orzekającej o odpowiedzialności podatkowej płatnika lub inkasenta, osoby trzeciej albo spadkobiercy. W rezultacie Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że jeśli podatnik nie dysponuje interpretacją przyznającą mu ochronę, organ jest uprawniony do nadania natychmiastowej wykonalności decyzji określającej wysokość zwrotu podatku VAT.
