Rozporządzenie to wchodzi w życie 16.3.2022 r. i wykonuje postanowienia PomocUkrainaU, która wprowadziła rozwiązania legislacyjne ukierunkowane na wsparcie każdego podmiotu, który zapewni zakwaterowanie i wyżywienia obywatelom Ukrainy – specjalne świadczenie pieniężne.

Ustawodawca w celu realizacji tego zadania zaangażował gminy. Zresztą w art. 13 ust. 2 PomocUkrainaU postanowiono, że zadania gminy, określone w ust. 1, są zadaniami z zakresu administracji rządowej zleconymi gminie, a środki przeznaczone na ich realizację zapewnia wojewoda.

Z punktu widzenia gmin, kluczowe są przepisy wskazanego rozporządzenia. Warto więc im się przyjrzeć.

I tak, w § 2 rozporządzenia postanowiono, po pierwsze, że wysokość ww. świadczenia wynosi 40 zł, po drugie, że kwota ta może być podwyższona przez wojewodę w przypadku:

  1. zapewniania zakwaterowania i wyżywienia obywatelom Ukrainy przed dniem wejścia w życie ustawy;
  2. gdy podmiotem zapewniającym zakwaterowanie i wyżywienie obywatelom Ukrainy jest jednostka organizacyjna, osoba prawna albo przedsiębiorca.

Z kolei, w § 3 postanowiono m.in., że świadczenie jest przyznawane na podstawie wniosku, o którym mowa w art. 13 ust. 1 PomocUkrainaU, za okres faktycznego zapewniania zakwaterowania i wyżywienia obywatelom Ukrainy, nie dłużej niż za okres 60 dni i jest wypłacane z dołu. Wniosek jest rozpatrywany w terminie miesiąca od dnia jego złożenia w urzędzie gminy.

Nadto:

  1. gmina może uzależnić przyznanie lub wypłatę świadczenia od weryfikacji warunków zakwaterowania i wyżywienia, a weryfikacji dokonują upoważnieni pracownicy urzędu gminy,
  2. świadczenie nie przysługuje, jeżeli warunki zakwaterowania i wyżywienia zagrażają życiu lub zdrowiu ludzi, lub gdy we wniosku, o którym mowa w art. 13 ust. 1 ustawy, podano nieprawdę.

Natomiast w § 4 przewidziano, że w szczególnie uzasadnionych przypadkach okres wypłaty świadczenia, za zgodą wojewody, może zostać przedłużony na okres dłuższy niż 60 dni. Zgoda wojewody może dotyczyć:

  1. indywidualnych spraw;
  2. grupy podmiotów zapewniających wyżywienie i zakwaterowanie obywatelom Ukrainy na obszarze województwa.

W indywidualnych sprawach okres wypłaty świadczenia może zostać przedłużony na czas określony, na szczegółowo uzasadniony wniosek podmiotu zapewniającego wyżywienie i zakwaterowanie obywatelom Ukrainy.

Podsumowując, nowe świadczenie pieniężne będzie podlegało dystrybucji przez samorządy o statusie gmin. Rozporządzenie wykonawcze już obowiązuje, więc gminy będą miały mechanizm do obsługi wniosków. Rozporządzenie przyznaje również gminom uprawnienia weryfikacyjne, co teoretycznie może skutkować nawet odmową przyznania świadczenia w razie niespełnienia wymogów przyjęcia obywateli Ukrainy.