Wydatki związane z wynagrodzeniami w wartości brutto (wraz z składkami, które obciążają pracodawcę) na czas realizacji inwestycji w postaci wytworzenia we własnym zakresie rzeczy (tu: budowli) nie będą rozliczane podatkowo poprzez bieżące koszty podatkowe. W takim przypadku powiększą one wartość początkową nowo wytwarzanego środka trwałego i będą rozliczone w czasie poprzez odpisy amortyzacyjne.

Co do zasady przedsiębiorcy rozliczają koszty podatkowe poprzez uznanie kosztu w danym okresie rozliczeniowym lub poprzez odpisy amortyzacyjne, jeśli wydatek dotyczy środków trwałych. Ten drugi sposób jest niekorzystny z punktu widzenia bieżącego podatku dochodowego, gdyż do kosztów podatkowych nie zalicza się pełnej kwoty wydatku pieniężnego, a tylko część w postaci odpisu amortyzacyjnego.

Co do zasady rozliczenie kosztów podatkowych poprzez odpisy amortyzacyjne jest obowiązkowe wtedy, gdy u podatnika dochodzi do nabycia lub wytworzenia rzeczy, która spełnia warunki określone w art. 16a ust. 1 ustawy z 15.2.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 865 ze zm.; dalej: PDOPrU). Wtedy wszelkie wydatki jakie zostały poniesione przed oddaniem rzeczy do używania (uznania jako środka trwałego) tworzą jego wartość początkową, od której nalicza się podatkowe odpisy amortyzacyjne. W omawianym przypadku należy przytoczyć trzy przepisy:

a) art. 16 ust. 1 PDOPrU.: Nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków na nabycie lub wytworzenie we własnym zakresie innych niż wymienione w lit. a środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, w tym również wchodzących w skład nabytego przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanych części,

– wydatki te, zaktualizowane zgodnie z odrębnymi przepisami, pomniejszone o sumę odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 16h ust. 1 pkt 1, są jednak kosztem uzyskania przychodów, w przypadku odpłatnego zbycia środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na czas ich poniesienia.

Z treści powyższego przepisu wynika jednoznacznie, że kosztem (okresu) nie mogą być jakiekolwiek wydatki, które ponosi podatnik, aby we własnym zakresie wytworzyć środek trwały.

b) art. 16g ust. 1 PDOPrU: Za wartość początkową środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, z uwzględnieniem ust. 2–14, uważa się w razie wytworzenia we własnym zakresie koszt wytworzenia.

c) Z kolei pod pojęciem kosztu wytworzenia należy rozumieć zgodnie z art. 16g ust. 4 PDOPrU: Za koszt wytworzenia uważa się wartość, w cenie nabycia, zużytych do wytworzenia środków trwałych: rzeczowych składników majątku i wykorzystanych usług obcych, kosztów wynagrodzeń za prace wraz z pochodnymi, i inne koszty dające się zaliczyć do wartości wytworzonych środków trwałych.

Wykładnia powyższych przepisów wskazuje, że na czas kiedy pracownicy zatrudnieni w spółce wykonują pracę, która ma związek z wytworzeniem we własnym zakresie środka trwałego, ich wynagrodzenia brutto nie mogą być zaliczane do bieżących kosztów podatkowych, lecz powiększają wartość początkową netto tego środka trwałego. Wynagrodzenie za pracę będzie zatem rozliczone w takim przypadku poprzez odpisy amortyzacyjne.

(RA)