To zależy od tego, czy budynek jest objęty ochroną konserwatora zabytków, czy figuruje w rejestrze zabytków.

1. Obiekt budowlany objęty ochroną konserwatorską

Zasadą jest, że jeżeli nieużytkowany lub niewykończony obiekt budowlany nie nadaje się do remontu, odbudowy lub wykończenia, właściwy organ wydaje decyzję nakazującą właścicielowi lub zarządcy jego rozbiórkę i uporządkowanie terenu oraz określającą terminy przystąpienia do tych robót i ich zakończenia. Przepisu tego nie stosuje się jednak do obiektów budowlanych wpisanych do rejestru zabytków (art. 67 ust. 1 i 2 ustawy z 7.7.1994 r. – Prawo budowlane, t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 290 ze zm.; dalej: PrBud).

W stosunku do obiektów budowlanych niewpisanych do rejestru zabytków, aobjętych ochroną konserwatorską na podstawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, wspomnianą decyzję właściwy organ wydaje po uzgodnieniu z wojewódzkim konserwatorem zabytków (art. 67 ust. 3 PrBud). Wojewódzki konserwator zabytków ma obowiązek zająć stanowisko w terminie 30 dni, a jego niezajęcie w tym terminie uznaje się za uzgodnienie.

Jeżeli więc w obowiązującym miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego budynek znajduje się na obszarze stanowiącym strefę ochrony konserwatorskiej, obiekt ten jest objęty taką ochroną. Decyzję o nakazie rozbiórki należy wówczas uzgodnić z konserwatorem zabytków, zgodnie z art. 67 ust. 3 PrBud. Wydanie takiej decyzji będzie więc możliwe dopiero po uzyskaniu takiego uzgodnienia.

Orzeczenie
Gdyby okazało się, że budynek objęty jest ochroną konserwatorską na podstawie ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego to organ pierwszej instancji wskazując na przepis art. 106 [ustawy z 14.6.1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego, t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 23 ze zm.; dalej: KPA] powinien wystąpić do konserwatora zabytków o uzgodnienie planowanej decyzji o rozbiórce przedmiotowego budynku (…). Stanowisko konserwatora zabytków powinno być wyrażone w postanowieniu wydanym w trybie współdziałania organów na podstawie art. 106 [KPA]. Postanowienie [takie] jest zaskarżalne przez stronę postępowania, co oznacza, że skarżący może takie postanowienie kwestionować w odrębnym trybie administracyjno-sądowym (wyr. WSA w Warszawie z 8.12.2015 r., VII SA/Wa 636/15, Legalis).

2. Obiekt budowlany wpisany do rejestru zabytków

Jak wynika z art. 39 PrBud, prowadzenie robót budowlanych przy obiekcie budowlanym wpisanym do rejestru zabytków lub na obszarze wpisanym do rejestru zabytków wymaga, przed wydaniem decyzji o pozwoleniu na budowę, uzyskania pozwolenia na prowadzenie tych robót, wydanego przez właściwego wojewódzkiego konserwatora zabytków. Pozwolenie na rozbiórkę obiektu budowlanego wpisanego do rejestru zabytków może być wydane po uzyskaniu decyzji Generalnego Konserwatora Zabytków działającego w imieniu ministra kultury o skreśleniu tego obiektu z rejestru zabytków.

W stosunku do obiektów budowlanych oraz obszarów niewpisanych do rejestru zabytków, a ujętych w gminnej ewidencji zabytków, pozwolenie na budowę lub rozbiórkę obiektu budowlanego wydaje właściwy organ w uzgodnieniu z wojewódzkim konserwatorem zabytków. W takim przypadku wojewódzki konserwator powinien zająć stanowisko w sprawie wniosku o pozwolenie na budowę lub rozbiórkę takich obiektów budowlanych w terminie 30 dni od dnia jego doręczenia. Niezajęcie stanowiska w tym terminie uznaje się za brak zastrzeżeń do przedstawionych we wniosku rozwiązań projektowych.

Ważne
Nie może budzić wątpliwości, że pozwolenie na rozbiórkę obiektu położonego na obszarze wpisanym do rejestru zabytków wymaga zgody na prowadzenie tych prac organów ochrony zabytków. Wyjątkiem od tej zasady jest pozwolenie na rozbiórkę obiektu wpisanego (indywidualnie) do rejestru zabytków. W takim wypadku pozwolenie na jego rozbiórkę może być wydane po uzyskaniu decyzji Generalnego Konserwatora Zabytków o skreśleniu tego obiektu z rejestru zabytków (wyr. WSA w Poznaniu z 17.11.2011 r., IV SA/Po 778/11, Legalis).